PRAWO WŁOSKIE: Obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami przestał być zasadą

W czasie trwania małżeństwa, zarówno w prawie włoskim jak i w polskim, oboje małżonkowie mają obowiązek przyczyniania się do równorzędnego zaspokajania potrzeb wszystkich członków rodziny, zarówno w formie pieniężnej jak i niepieniężnej. Orzeczenie rozwodu powoduje, że zasada równorzędnego zaspokajania potrzeb rodziny przestaje obowiązywać. Jednak nie oznacza to, że między byłymi małżonkami wygasają wszelkie obowiązki alimentacyjne.

Do marca 2017 r. w rodzinnym prawie włoskim obowiązywała zasada zgodnie z którą rozstający się małżonkowie musieli po rozwodzie mieć zapewnione takie same warunki finansowe jak w trakcie trwania małżeństwa. Włoskie media żyły informacjami o procesach rozwodowych osób publicznych, w szczególności znanych polityków żyjących w związkach patriarchalnych, opartych na podziale mąż- utrzymujący rodzinę pracownik, żona – niepracująca pani domu. W takim wypadku pracujący mąż musiał po rozwodzie zapewnić niepracującej byłej żonie poziom życia taki sam jak w trakcie małżeństwa, czyli płacić jej do końca życia alimenty, nierzadko bardzo wysokie.


Po 30 latach, dzięki orzeczeniu włoskiego Sądu Kasacyjnego, zmieniła się koncepcja obowiązku alimentacyjnego oraz parametrów według których będzie on obliczany. Zgodnie z wyrokiem Sądu Kasacyjnego, n. 11504 z marca 2017 r., można obecnie zwrócić się do sądu o weryfikację warunków ekonomicznych, na podstawie których były małżonek musiał zapewniać drugiemu alimenty. Co za tym idzie, obowiązek alimentacyjny nie będzie już opierał się na stylu życia prowadzonym w trakcie trwania małżeństwa, a od teraz sądy będą obligatoryjnie oceniać niezależność i samowystarczalność ekonomiczną byłych małżonków. Innymi słowy, były małżonek w celu otrzymania alimentów będzie musiał udowodnić, że nie stać go będzie po rozwodzie na ten sam styl życia co przed rozwodem. Nie dostanie ich automatycznie. Ciężar dowodu leżeć będzie po stronie osoby żądającej alimentów.

Małżonek wnioskujący o alimenty będzie musiał udokumentować cztery parametry, w oparciu o które zostanie oceniona możliwość otrzymania alimentów:

  1. posiadanie dochodów,

  2. posiadanie papierów wartościowych, nieruchomości i innych składników majątkowych, biorąc przy tym pod uwagę obciążenia podatkowe i koszty życia w miejscu zamieszkania osoby która domaga się alimentów,

  3. faktyczne umiejętności i możliwości zarobkowe, stan zdrowia, wiek, płeć i warunki na rynku pracy,

  4. posiadanie stałego miejsca zamieszkania.

Bardzo podobna konstrukcja prawna istnieje od dawna w prawie polskim. Zgodnie z nim, rozwiedziony małżonek, który znajduje się w niedostatku, może domagać się dostarczenia środków utrzymania od byłego małżonka. Istnieje jeden ważny warunek. Nie spełnienie tego wymogu spowoduje, iż małżonek nie będzie miał możliwości domagania się od byłego partnera środków na utrzymanie, nawet jeśli będzie znajdował się w niedostatku. Małżonek ubiegający się o alimenty nie może bowiem zostać uznanym za wyłącznie winnego rozpadu pożycia. Wyrok rozwodowy musi więc zapaść albo bez orzekania o winie, albo z przypisaniem winy drugiemu małżonkowi, albo z przypisaniem winy obojgu małżonkom.

Obok niedostatku okolicznością, która według polskiego prawa powoduje prawo ubiegania się o alimenty od byłego małżonka, jest pogorszenie sytuacji majątkowej. W przypadku, gdy w wyroku rozwodowym jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód spowoduje istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, może on domagać się przyznania alimentów. Małżonek taki nie musi znajdować się w stanie niedostatku.

Zmiany w prawie włoskim są konsekwencją zmian kulturowych, które zaszły we włoskim społeczeństwie. Jednocześnie dostosowują one przepisy włoskie do tych obowiązujących w pozostałych krajach Unii Europejskiej.

Autorki:

avvocato Emilia Kruk,

radca prawny Małgorzata Ciuksza.

Portal prawa rodzinnego Divorzio Internazionale.




Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *