Polska kolacja wigilijna jest jedną z najzdrowszych na Starym Kontynencie. W rankingu sporządzonym przez brytyjskich dietetyków oraz przez prozdrowotny portal szwedzki Lifesum zajmujemy wysokie 3 miejsce, tuż za Francją i Czechami.
Najmniej zdrowa jest natomiast kolacja wigilijna Brytyjczyków i Irlandczyków. Polskie menu wigilijne zawiera około 2300 kalorii. Dla porównania brytyjskie aż 6000 kalorii! Polska Wigilia różni się oczywiście w zależności od regionu i regionalnych tradycji, jednak wszędzie składa się z 12 postnych dań. Polskie potrawy nie zawierają tłuszczów zwierzęcych, które obfitują w nienasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol – substancje odpowiedzialne za otyłość i miażdżycę. Polskie dania wigilijne to prawdziwa skarbnica witamin, minerałów, błonnika pokarmowego czy nasyconych kwasów tłuszczowych.
WIGILIJNE ZUPY
Najczęściej przygotowujemy barszcz czerwony, zupę grzybową i zupę rybną.
Najzdrowszą spośród nich jest barszcz czerwony – ze względu na bardzo niską kaloryczność i wysoką zawartość składników odżywczych. Bardzo istotne jest, aby barszcz przygotowywać ze świeżych buraków lub ich przetworów, a nie z torebki, w której znajduje się chemia. Buraki zawierają przede wszystkim mnóstwo żelaza, którego tak bardzo brakuje w naszej diecie. Barszcz sporządzany na naturalnym zakwasie buraczanym zawiera dużo więcej żelaza, niż jego wersja z octem, dodawanym podczas gotowania.Ważne jest, by zupy nie zagęszczać mąką czy śmietaną lecz startymi burakami. Barszcz zawiera również dużo wapnia i magnezu, a także witaminę C i witaminy z grupy B.Ponadto jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, który zapobiega zaparciom i przyspiesza metabolizm. Warto przyprawić go pieprzem, majerankiem i zielem angielskim – przyprawy te nie tylko poprawią smak zupy, ale również wpłyną korzystnie na przemianę materii. Ważne jest, aby ugotowaną zupę posypać natką pietruszki, która dzięki wysokiej zawartości witaminy C, ułatwi wchłanianie żelaza znajdującego się w burakach.
RYBY
Co roku na wigilijnym stole króluje karp i śledź.
Zdjęcie pochodzi z książki pt. Produkty regionalne i tradycyjne wysokiej jakosci. Ochrona w Unii Europejskiej i w Polsce
Niekiedy pojawia się też dorsz, łosoś, pstrąg czy szczupak. Ryby są prawdziwą skarbnicą nasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (najwięcej znajduje się ich w rybach tłustych jak śledź) oraz białka. Kwasy omega- 3 mają nieoceniony wpływ na nasz organizm – zmniejszają ryzyko wystąpienia niektórych chorób przewlekłych (chorób sercowo-naczyniowych czy nowotworowych). Redukują poziom ’ złego’ cholesterolu we krwi i ryzyko udaru mózgu. Wspomagają też proces uczenia się i zapamiętywania. W Polsce najczęściej przyrządza się smażonego karpia, śledzie w oleju i rybę po grecku. Aby ryby te zawierały więcej kwasów omega- 3, należałoby zastąpić smażenie (zabija kwasy omega- 3) pieczeniem, gotowaniem na parze lub smażeniem bez tłuszczu (na patelni grillowej). Natomiast popularną zalewę z oleju stosowaną do śledzi (zawiera kwasy omega- 6,które neutralizują działanie tych omega- 3) warto zastąpić zalewą złożoną z jogurtu, cebuli i ogórka kiszonego.
DANIA Z KAPUSTĄ
Kapustę w Wigilię spożywa się jako składnik farszu do pierogów i uszek czy jako danie z grochem (kapusta z grochem).
Warzywo to jest bogatym źródłem witaminy C i błonnika pokarmowego. Musimy jednak pamiętać, że jeśli dodamy do niej grzyby posiłek stanie się bardzo ciężkostrawny. Należy więc go spożywać z umiarem. Kapusta postna z grochem,oprócz błonnika i witaminy C, zawiera wapń i żelazo. Groch jako roślina strączkowa jest bogatym źródłem wysokiej jakości białka. Danie to wpływa bardzo korzystnie na naszą gospodarkę hormonalną, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i udaru. Faktem jest, że wywołuje wzdęcia. Jednak ten niekorzystny efekt możemy zredukować dodając do kapusty kminek, cząber i majeranek, które przyspieszą przemianę materii. Jeśli natomiast z kapusty przygotowujemy farsz do pierogów, warto ją wcześniej zmielić w maszynce – potrawa będzie łatwiejsza do strawienia.
PIERNIK I KUTIA
Wśród słodkich dań, które pojawiają się na polskim stole wigilijnym, prym wiodą piernik i kutia. Zawarte w pierniku orzechy i rodzynki są skarbnicą witamin z grupy B, magnezu oraz błonnika pokarmowego. Najwięcej jednak korzyści zdrowotnych w tej potrawie dają przyprawy korzenne-cynamon,goździki, gałka muszkatałowa, imbir, kolendra, anyż, kardamon i ziele angielskie.
Przyprawy te mają własności rozgrzewające, przeciwnowotworowe, przyspieszają metabolizm, obniżają poziom 'złego’ cholesterolu, a także stabilizują poziom glukozy.
Kutia natomiast to znakomite źródło witaminy A,D,E i C oraz B1 i B3. Ponadto obfituje w wapń- budulec naszych kości, a także w cynk,żelazo, magnez oraz błonnik i nasycone kwasy tłuszczowe. Aby mak zawarty w kutii miał więcej wartości odżywczych, powinniśmy go zmielić, gdy jest jeszcze surowy. W ten sposób jego obróbka termiczna będzie krótsza i tym samym straci on mniej substancji odżywczych.
KOMPOT Z SUSZU
Aby był on zdrowy powinniśmy go sporządzić z suszonych śliwek, jabłek, gruszek i moreli. Tak skomponowany kompot dostarczy nam wiele witamin (A, C, E oraz tych z grupy), a także potasu, żelaza, wapnia oraz błonnika. Starajmy się go również gotować trochę krócej, niż większość z nas ma w zwyczaju, aby nie stracił on za dużo wartości odżywczych.
Polska Wigilia jest niepowtarzalna i w dodatku zdrowa, dlatego cieszmy się chwilą i nie myślmy o kaloriach. Dania wigilijne, zgodnie z tradycją, są przygotowywane przez nas własnoręcznie, dlatego znamy składniki i wiemy, że pochodzą ze sprawdzonych źródeł. Co z tego, że zawierają sporo węglowodanów? Wigilia jest w końcu tylko raz w roku.
Korespondencja: Józefina Plesner
