ANKONA: Dwujęzyczność polsko-włoska gościem na uniwersytecie

Dwujęzyczność, ale i dwukulturowość to temat dotykający wiele polskich rodzin żyjących na obczyźnie. We Włoszech sporo się o nich mówi, ale tylko w środowiskach szkół polonijnych.

Świeżo upieczonego rodzica ta problematyka dotyka dopiero kiedy dziecko zaczyna mówić, a raczej wtedy kiedy nie mówi dwoma językami.

W sobotę 16 marca 2019 na Uniwersytecie Politechnicznym w Ankonie odbyło się spotkanie naukowe pt: “Dwujęzyczna Ankona”.

Do budynku byłych koszarów wojskowych Villarey, gdzie obecnie znajduje się Wydział Ekonomii tutejszej uczelni przybyli liczni prelegenci i goście. Nie zabrakło członków i przewodniczącej Stowarzyszenia Włosko-Polskiego Nowego w Marche Marii Teresy Bulhak-Jelskiej. Liczną grupę tworzyli nauczyciele i rodzice Szkoły Anders, którzy specjalnie przyjechali z prowincji Perugii, Maceraty i Ankony.

Z inicjatywy polonijnych szkół w Marche: Anders Lab dla dorosłych i Szkoły Języka i Kultury Polskiej Anders do konferencji przyłączyli się wykładowcy UNIVPM w Marche, Uniwersytet Jagielloński i ESN ESAN Ancona – Erasmus Student Network. Wydarzenie to zostało objęte patronatem przez Urząd Miasta Ankony, Konsulat Honorowy Rzeczpospolitej Polskiej w Ankonie, Stowarzyszenie Włosko-Polskie Nowe w Marche, Związek Konsulatów w Marche.

Wszystkich przybyłych powitała Cristina Gorajski Visconti – Konsul Honorowa RP w Ankonie, oddając głos Alessi Lo Turco z Wydziału Ekonomii, odpowiedzialnej za sekcję ERASMUS, studentów wyjeżdżających nie tylko do Polski, a którym znajomość drugiego języka jest niezbędna. Stosunki z polskimi uczelniami głównie w Krakowie i w Gdańsku zacieśniły się na tyle, że włoscy i polscy studenci otrzymują podwójny tytuł magisterski.

O wspaniałych kontaktach polsko-włoskich z punktu widzenia studenta wypowiedziała się Silvia Nazzarelli – prezydent ESN ESAN Ancona – Erasmus Student Network. Sekcja ta pomaga wyjeżdżającym jak  i przyjeżdżającym studentom w nawiązaniu kontaktów, ułatwiając pokonanie trudności związanych z kilkumiesięcznym życiem w innym kraju. Podkreśliła kilkakrotnie, że w Polsce bardzo dobra znajomość języka angielskiego zaskoczyła włoskich studentów i w znacznym stopniu ułatwiła kontakty.

Na konferencję przybył również rektor Uniwersytetu Politechnicznego w Marche, pan Sauro Longhi.

Pani Konsul Honorowa Gorajski odczytała i przekazała list jaki otrzymała od polskiego Ministra Adama Kwiatkowskiego skierowany do gospodarza konferencji z gratulacjami wystosowanymi w stronę UNIVPM z racji jubileuszu 50-lecia. Sekretarz Stanu Kancelarii Prezydenta RP podkreślił, że debata na temat dwujęzyczności to wspaniała okazja spotkania, aby przybliżyć temat, który cieszy się zainteresowaniem wielu badań naukowych na całym świecie. To ważny aspekt dla rodzin, które mieszkają za granicą.

Rektor podkreślił swój entuzjazm względem: tematu spotkania, ale i propagowania wartości wzajemności i współistnienia w środowiskach wielokulturowych. Nacjonalizm nie powinien być celem obecnej Europy. Osoby, które migrują, są gośćmi w innym kraju, ale ucząc się języka mogą nawiązać kontakty i przybliżyć się do nowego miejsca zamieszkania, dostosować się do kultury i tradycji aktualnego im środowiska.

Kolejnym punktem konferencji była prezentacja Szkoły Języka i Kultury Polskiej ANDERS. Jej pomysłodawczynie i dyrektorki auli w Maceracie: Anna Czerwińska i Anna Traczewska przedstawiły po krótce historię powstania placówki z siedzibami również w Perugii i Ankonie.

Szkoła zrodziła się właśnie z potrzeby rodzin dwujęzycznych dzieci zamieszkujących centralne Włochy. Konieczność podgrzewania mowy ojczystej w domach polsko-włoskich nakłoniła rodziców ponad 90 uczniów do zapisania ich do Szkoły Anders, gdzie nie tylko słuchają i mówią, ale przede wszystkim uczą się pisać i czytać. Mają kontakt z rówieśnikami Polonii włoskiej, jak i z tradycją oraz kulturą swych dziadków. Panie przedstawiły również problematyki z jakimi najczęściej spotykają się rodziny dwujęzycznych dzieci. Obalone zostały  błędne mity proponowane przez lekarzy, logopedów, a nawet nauczycieli szkół publicznych co do dwujęzyczności, która to nie pozwala jakoby na właściwy rozwój dziecka.

W tym samym kontekście wypowiedziała się następnie pani psycholog i psychoterapeuta Silvia Di Giuseppe. Znana w środowisku Ankony i okolic jako ekspert od dwujęzyczności Szpitala  Dziecięcego Salesi. Podkreśliła istotę podtrzymania drugiego języka jako “języka serca”, którym przekazujemy uczucia, tulimy do snu, którym dodajemy odwagi. Pani doktor przedstawiła zalety dwujęzyczności, która  zapewnia większy potencjał intelektualny. Podkreśliła wpływ dwujęzyczności na zdolność analitycznego i metajęzykowego myślenia – dzieci bilingwalne wykazują większą wrażliwość na relacje semantyczne i gramatyczne między wypowiedzeniami w obu językach. Ma też pozytywny wpływ na myślenie twórcze i kreatywność. Dwujęzyczność wpływa pozytywnie na zdolność rozpoznawania potrzeb innych ludzi oraz własnych, a także na podejmowanie w związku z tym odpowiednich działań – inteligencja interpersonalna i intrapersonalna. Dwujęzyczność zapewnia prawidłowy rozwój emocjonalny.

Agata Bieńkowska, wykładowca Wyższej Szkoły Muzycznej w Pesaro przedstawiła dwujęzyczność w śpiewie klasycznym. Rozpoczęła utworem “Ave Maria” Bach-Gounoda po łacinie, aby wprowadzić w wielojęzykowy świat muzyki. Już najstarsi kompozytorzy podróżowali po świecie i komponowali do słów muzyki kraju, który ich gościł.

Tak było w przypadku Georga Friedricha Haendla, którego utwór przedstawiła nasza sopranistka przy akompaniamencie fortepianowym w wykonaniu Donatelli Dorsi. Nie zabrakło utworów Rossiniego, ale przede wszystkim polskich melodii patriotycznych, które ścisnęły za serce obecną na sali Polonię – “Jeszcze jeden mazur dzisiaj”, “Płynie Wisła płynie”.

Podczas kolejnego wystąpienia pani Dominika Bartosik, lektor języka polskiego na Uniwersytecie w Bolonii zaprezentowała Anders Lab – kurs języka polskiego dla dorosłych, który prowadzi w Ankonie od zeszłego roku. Zapewniła, że posługując się metodą alternatywną, interaktywną, uczniowie o wiele lepiej przyswajają zasady gramatyki lub pisowni.

Po obiedzie rozpoczęła się druga część spotkania. W aulach szkoły Anders Lab głos zabrały w języku polskim Adriana Prizel-Kania i Dominika Bucko, z Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Panie przedstawiły swoje doświadczenia w nauczaniu uczniów dorosłych przyjeżdżających do Polski, aby nauczyć się języka polskiego, głównie pisania i czytania. Motywacją do zapisania się na kursy są sytuacje rodzinne, kontakt z najbliższymi, ale i możliwość studiowania w Polsce, gdzie wartość dyplomu uniwersyteckiego polskiego jest wysoko notowana ostatnio. Zapewniły, że możliwości porozumiewania się jednym, dwoma a nawet trzema językami u dzieci jest taka sama. Dwujęzyczność nie opóźnia mowy u dziecka.

Przedstawiły dwujęzyczność bardziej od strony technicznej, omawiając części i półkule naszego mózgu, które odpowiadają za takie funkcje jak mowa i słuch. Interesująca była część wykładu na temat podręczników i innych źródeł pracy dla nauczycieli polonijnych. Jakich błędów nie popełniać i jak można pracować z dziećmi dwujęzycznymi w szkołach polonijnych.

Konferencja zakończyła się późnym popołudniem, a każdy z obecnych otrzymał certyfikat uczestnictwa. Różnorodność kontekstów dwujęzyczności, bogaty wachlarz osób, które przedstawiły swoje doświadczenia w środowisku wielojęzycznym zapewniły zainteresowanie słuchaczy i sukces spotkania.

Korespondencja z Marche Anna Traczewska, autorka bloga PLorIT.

Zdjęcia: Mauro Radici

Wszelkie prawa zastrzeżone