JAK POWSTAJE PIENIĄDZ

Czym jest pieniądz i skąd bierze się jego wartość? Na to z pozoru dziecinnie proste pytanie, odpowiedź wcale nie jest łatwa. Natomiast poszukiwanie odpowiedzi na nie może sie okazać naprawdę fascynujące.

Dawniej pieniądzem mogła być muszla, sól lub zboże. Następnie stały sie nim kruszce, moneta i kawałek papieru z wizerunkiem władcy czy postaci historycznej. Ale czy pieniądz jest wart tyle, co umieszczona na nim przez człowieka wartość?
Odpowiedź brzmi nie. Pieniądze czerpią swoją wartość z faktu, że są środkiem wymiany, jednostką miary i pozwalają na gromadzenie bogactwa. Pieniądze pozwalają ludziom handlować towarami i usługami i rozumieć cenę towarów (ceny podane np. w euro i centach czy polskich zlotych i groszach odpowiadają kwocie jaką mamy w portfelu czy na koncie). Pieniądze są cenne tylko dlatego, że wszyscy używają ich i akceptują je jako formę płatności. Przyjrzyjmy się zatem, jak powstały, jak ewoluowały i jak są używane dzisiaj.

Jak funkcjonował świat bez pieniądza.

Według różnych źródeł przyjmuje się, że ludzie zaczęli używać pieniądza dopiero ok. 3000 lat temu. Wcześniej zaś rozliczano się barterowo. Barter to bezpośredni handel towarem i usługami, czyli towar za towar, usługa za usługę lub wymiennie usługi/towar.

Towarem mogły być np. narzędzia, skóry zwierząt, zboże, ale także muszle czy perły. Ten sposób płatności rozwijał się przez wiele setek lat. Wymieniane towary były środkiem płatniczym zaś ich wartość była negocjowalna. Mimo całej późniejszej ewolucji pieniądza, do dziś nadal w niektórych miejscach na świecie stosowane są płatności barterowe towar za towar, lub usługa za usługę bądź towar.

Pierwsza moneta

Pierwsza znana moneta została stworzona ok. 600 lat p.n.e. przez króla Alyattesa w Lydii, obecnie jest to część Turcji. Zawierała wizerunek ryczącego lwa.

Lydijska moneta pomogła krajowi rozwinąć handel wewnętrzny i zewnętrzny, sprawiając, że stał się on jednym z najbogatszych państw Azji Mniejszej. Ciekowstką jest to, że znane do dziś powiedzenie “bogaty jak Krezus” wywodzi się właśnie od ostatniego wladcy Lydii, słynącego z ogromnego bogactwa.

Pieniądz papierowy

Kiedy w Lydii rozwijał się pieniądz w formie monety, Chińczycy zaczęli używać pieniądza papierowego. Według różnych ustaleń, szacuje się, że pieniądz papierowy w Chinach powstał w okresie ok. 1000 – 700 lat przed naszą erą. Zamiast napisu jaki widnieje na dzisiejszych banknotach amerykanskich „In God We Trust,” na chińskich banknotach umieszczano ostrzegawczy napis „Wszyscy fałszerze zostaną pozbawieni głowy”.

Banknotowe rekordy

Zastanawialiście się jaki był banknot o najwyższym nominale a który z nich był zajwiększych rozmiarów?
Banknot o najwyższym nominale, który kiedykolwiek został wydrukowany został wprowadzony do obiegu w Rumunii. Było to 1.000.000,00 lei. Nie ma go już w obiegu, gdyż został wycofany po denominacji z 2005 r.

Największym banknotem świata jest nowy banknot okolicznościowy o nominale 600 ringgitów wydany z okazji 60 rocznicy podpisania porozumienia o niepodległości Malezji. Banknot został wydany w styczniu 2018 roku przez Bank Negara Malaysia. Jego rozmiar to: 370 x 220 mm. Nakład banknotu o nominale 600 ringgit wynosi 6000 sztuk. Do tej pory tytuł największego należał do filipińskiego banknotu okolicznościowego wydanego w 1998 roku z okazji obchodów Stulecia Filipin. Posiada on rozmiary 356 x 216 mm.

Podróżujący pieniądz i rozwój handlu zagranicznego.

Przejście na pieniądz papierowy w Europie zwiększyło liczbę transakcji międzynarodowych. Banki i klasy rządzące zaczęły kupować waluty od innych narodów i stworzyły pierwszy rynek walutowy. Stabilność danej monarchii lub rządu miała wpływ na wartość waluty kraju i jego zdolność do handlu na rynku, którego zasięg stawał się coraz bardziej międzynarodowy.

Płatności mobilne

XXI wiek dał początek dwóm nowym formom płatności: płatnościom mobilnym i walucie wirtualnej. Płatności mobilne to pieniądze wydawane na produkt lub usługę za pośrednictwem przenośnego urządzenia elektronicznego, takiego jak telefon komórkowy, smartfon lub tablet. Technologia płatności mobilnych może być również używana do wysyłania pieniędzy do przyjaciół lub członków rodziny.

Waluta wirtualna

Pierwszą walutą wirtualną jest Bitcoin, wymyślony w 2009 roku. Jego pomysłodawca wystąpił pod pseudonimem Satoshi Nakamoto. Waluty wirtualne nie mają fizycznej monety a ich atrakcyjność polega na tym, że oferuje ona obietnicę niższych opłat transakcyjnych niż tradycyjne mechanizmy płatności internetowych.

Graficznym podsumowaniem historii pieniądza może być poniższa ilustracja, opracowana przez PAYu.

Bardzo ciekawym materiałem o tym czym jest pieniądz i jak zmieniał się w historii jest prezentacja przygotowana przez Narodowy Bank Polski

Źródła: https://www.investopedia.com/articles/07/roots_of_money.asp
https://www.telegraph.co.uk/finance/businessclub/money/11174013/The-history-of-money-from-barter-to-bitcoin.html
https://www.nbportal.pl/wiedza/prezentacje/nowe-prezentacje/historia-pieniadza

Opracowanie: Anna Czerwińska, Economistka i doradca podatkowy we Włoszech, korespondentka ds. ekonomicznych i gospodarczych, autorka bloga Italia&Polonia w Biznesie