Piaskowiec to skała znana na wszystkich kontynentach. Z racji tego, że jest łatwa w obróbce, posiada doskonałe właściwości fizyczne i występuje w bogatej gamie kolorystycznej, od wieków jest wykorzystywany w budownictwie. Z piaskowca wybudowanych jest wiele znanych na całym świecie budowli, które dziś mają status zabytków. Takie znaleźć można również w Polsce. Gdzie one są zlokalizowane?
Piaskowiec w budownictwie
Piaskowiec w budownictwie wykorzystywany jest od dawna. Stosuje się go zarówno do budowy, jak i wykańczania pałaców, kościołów oraz budynków użyteczności publicznej. Przykłady słynnych budowli z piaskowca można znaleźć w niemal każdym mieście w Polsce. Stworzone są one z różnych typów piaskowców m.in. tumlińskiego, szydłowskiego, wąchockiego, suchedniowskiego, jurajskiego, kunowskiego, żarnowieckiego, kredowego.
Słynne budowle z piaskowca w Polsce
Piaskowiec szeroko wykorzystywany był w stolicy województwa świętokrzyskiego. W Kielcach kamień ten został wykorzystany m.in. w Pałacu Biskupów Krakowskich czy secesyjnym gmachu Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (dziś Bank Gospodarki Żywnościowej). W województwie świętokrzyskim piaskowiec był wykorzystany również przy budowie zamku Tarłów w Podzamczu, w kościele w Chęcinach, opactwie cysterskim w Wąchocku, Sanktuarium Relikwii Drzew Krzyża Świętego.
Budowle z piaskowca obecne są również w stolicy. W Warszawie często był on stosowany jako kamień okładzinowy. Budynki chętnie nim licowano w latach 50. XX wieku. Przykłady tego zabiegu do dziś można oglądać na ul. Grójeckiej i Bitwy Warszawskiej (dzielnica Ochota). Znanym budynkiem z piaskowca jest natomiast obecny gmach Ministerstwa Spraw Zagranicznych przy Alei Szucha, Ministerstwa edukacji Narodowej, Ministerstwa Finansów. Okładzinę z piaskowca widoczną obecnie we fragmencie na cokole posiada również przedwojenny gmach Banku Polskiego na ul. Bielańskiej. Inne budynki i obiekty użyteczności publicznej stworzone z udziałem piaskowca to:
- Neogotycki grobowiec Stanisława Kostki Potockiego w Wilanowie,
- Rzeźby lwów przed Pałacem Prezydenckim,
- Olicowania gmachów Muzeum Narodowego i Wojska Polskiego,
- Okładziny Pałacu Kultury i Nauki oraz budynki MDM, Nowego Światu, Willi Pniewskiego,
- pomnik króla Jana III Sobieskiego w Parku Agrykola.
- Pałac Branickich na Podwalu,
- Rzeźby w Ogrodzie Saskim,
- Pałac Ostrogskich,
- Teatr Wielki.
Warto też wspomnieć, że piaskowiec został wykorzystany do stworzenia wszystkim znanego pomnika Chopina w Parku Łazienkowskim. Po piaskowiec sięgano również w czasie odbudowy warszawskich zabytków po zniszczeniach wojennych.
Piaskowiec wykorzystywany jest również w nowszych realizacjach takich jak siedziba ITI w Wilanowie, Nowy Dom Braci Jabłkowskich, biurowca Mokotowska Squere. W województwie mazowieckim piaskowiec można podziwiać też w katedrze pw. Opieki Najświętszej Marii Panny w Radomiu.
Wiele budynków z piaskowca znajduje się w Szydłowcu. Z tego kamienia zbudowano większość obiektów w tym mieście. Z niego powstał m.in. późnorenesansowy ratusz miejski (obecnie Urząd Miasta), szydłowski zamek będący rezydencją magnacką Radziwiłłów (obecnie Szydłowski Ośrodek Kultury i Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych).
Po piaskowiec sięgano też przy budowie budynków w dawnej stolicy – w Krakowie Elewację z różowego piaskowca posiada Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha oraz Biblioteka Jagiellońska. Podobnie jak w Warszawie piaskowiec w Krakowie również był stosowany do restauracji zabytków m.in. na Wawelu. Nowe inwestycje w grodzie Kraka także sięgają po piaskowce. Zauważyć można go jako okładzinę hotelu Radisson, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zakładów Farmaceutycznych Pliva, Galerii krakowskiej.
Piaskowiec do wykorzystania w budownictwie proponuje http://piasmar.com/.
