Wypełniając zadania Pełnomocnika Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą, powierzone mi
przez Prezesa Rady Ministrów, 10 maja 2022 r. podczas specjalnej konferencji w KPRM, wraz z
Prezesem GUS, dr Dominikiem Rozkrutem, została zaprezentowana zaktualizowana wersja Bazy
organizacji oraz instytucji polskich i polonijnych za granicą prowadzonej od 2014 r. przez Główny
Urząd Statystyczny.
Baza gromadzi najważniejsze informacje o organizacjach polonijnych oraz aktywności Polonii i
Polaków poza granicami kraju . Zbiór powstał w oparciu o dane zbierane w ramach badania stałego
„Polacy i Polonia na świecie”. Najnowsza wersja bazy obejmuje prawie 9 000 podmiotów
zlokalizowanych w 115 krajach. Aktywnych stowarzyszeń, fundacji, federacji polskich i polonijnych na
świecie jest 3 500, instytucji oświatowych prawie 1 000, a instytucji kultury/pamięci ok. 800.
Najwięcej uwzględnionych w bazie podmiotów znajduje się na Ukrainie (1131) i w Stanach
Zjednoczonych (1041).
Oprócz obecnie funkcjonujących organizacji i instytucji polskich i polonijnych, w
zaprezentowanym zbiorze można znaleźć również informacje historyczne o dużym znaczeniu dla
polskiego dziedzictwa kulturowego, a także dane na temat podmiotów takich jak biblioteki, archiwa,
muzea, izby pamięci, cmentarze, kościoły, parafie czy miejsca pochówku. Najstarszym podmiotem
uwzględnionym w bazie jest Parafia pw. św. Ignacego Loyoli w Kołomyi (UA) istniejąca od 1353 r.
Baza organizacji oraz instytucji polskich i polonijnych za granicą GUS jest dostępna w dwóch
wersjach językowych: polskiej i angielskiej na specjalnie w tym celu utworzonej stronie
https://polonia.stat.gov.pl. Wiele instytucji w Polsce prowadzi rejestry na swoje potrzeby, niemniej
Baza GUS, jako jedyna zbiera te informacje, porządkuje i udostępnia publicznie. Jest niewątpliwie
najbardziej kompletnym repertorium polskich i polonijnych podmiotów poza granicami.
Wiedza o Bazie GUS nie jest szeroko rozpowszechniona ani wśród Polonii, ani wśród polskich
instytucji i organizacji z Polonią współpracujących. Dlatego, Pełnomocnik Rządu do spraw Polonii i
Polaków za Granicą podjął współpracę z Prezesem GUS, aby nie tylko popularyzować wiedzę na ten
temat, ale także, wraz z innymi resortami, których dotyczą rekordy w Bazie, takimi jak Ministerstwo
Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Edukacji i Nauki, a także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego, wspomóc GUS w regularnej aktualizacji informacji zawartych w Bazie.
Źródło: Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą
