Literatura bywa uważana za przestrzeń marzeń. To tutaj dzięki słowom materializują się obrazy, a za pomocą figur tekstu wydobywa się uświadomione i nieuświadomione pragnienia. Jej tkanką, budulcem, surowcem niejednokrotnie są sny.
W książkach ożywa wyobrażenie, nierealne się uobecnia, realne zanika. Dla jednych tak rozumiane przemieszanie – przemieszczenie – oznacza koszmar. Dla innych – największy wyróżnik i poznawczą frajdę.
Zdarza się, że literatura jako pierwsza ukazuje coś, co tylko przeczuwamy. Pochwytuje majaczące, migotliwe intuicje, lecz nie więzi ich. Przeciwnie, wypuszcza na wolność, między czytelników.
Czasem po latach uświadamiamy sobie, że jakaś książka wyprzedziła swój czas. Choć opowieści zawarte w książkach mają postać niematerialną, to już ich zdolności przemieszczania się – krążenia po teraźniejszości, wybiegania w przyszłość lub poszukiwania przeszłości – wydają się podobne nam, ludzkim migrantom. Trudno zatem wyobrazić sobie lepsze miejsce na namysł nad ruchomym i ruchliwym wymiarem literatury niż właśnie Muzeum Emigracji w Gdyni.
Podczas tej edycji Festiwalu, której towarzyszy premiera 9. numeru „Polskiego Przeglądu Migracyjnego”, w większej mierze skupimy się jednak na stawianiu pytań niż udzielaniu gotowych odpowiedzi. Jak można myśleć o powiązaniach wyobraźni, migracji, zmian społecznych oraz kulturowych? O tym przekonamy się podczas spotkań autorskich, warsztatów i dyskusji.
Natalia Malek,
Kuratorka 8. edycji Spotkań Literackich
.
.
Dzień I Spotkań Literackich | Piątek, 1 marca
17.00 | Być gdzie indziej u siebie
Premiera 9. numeru „Polskiego Przeglądu Migracyjnego”
Goście: Małgorzata Piasecka, Aneta Prymaka-Oniszk
Rozmawia: Marcin Sendecki
Małgorzata Piasecka – pedagog i socjolog, dr hab., profesor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, gdzie kieruje Katedrą Pedagogiki. Jej badania obejmują m.in. kulturowe uwarunkowania edukacji, imponderabilia, inne drogi edukacji przy wykorzystaniu dyskursów sztuki i literatury. Autorka wielu publikacji, w tym „O uniwersalizmie (nie)dokończenia. Edukacyjne (nie)miejsca i (nie)ślady” (2018), „Marzenie ciałem. Przestrzeń edukacyjnych (nie)miejsc i (nie)śladów” (2019) i „(Geo)poetyka marzenia. Utopia-heterotopia-trzecia przestrzeń” (2020).
Aneta Prymaka-Oniszk – reporterka, pisarka. Autorka książki „Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy” (2022), która zdobyła Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego i tytuł Książki Roku Warszawskiej Premiery Literackiej, oraz książki „Kamienie musiały polecieć. Wymazywana historia Podlasia” (2024). Współautorka zbiorów „Ojczyzna dobrej jakości. Reportaże z Białorusi” (2019) oraz „Ludowa historia kobiet” (2023). Prowadzi stronę internetową biezenstwo.pl.
Marcin Sendecki – poeta i redaktor, autor kilkunastu książek i arkuszy poetyckich. Absolwent studiów socjologicznych na Uniwersytecie Warszawskim, studiował także medycynę. Zadebiutował tomem „Z wysokości” (1992). Ostatnio opublikował tom „Do stu” (2020). Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za „Przedmiar robót” (2014), Nagrody „Odry” i Nagrody im. Wisławy Szymborskiej za tom „W” (2016). W 2022 roku otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius za całokształt twórczości.
.
.
19.00 | Myśl splatając z opowieścią… O pułapkach marzycielstwa
Gość: Marek Bieńczyk
Rozmawia: Grzegorz Wysocki
Marek Bieńczyk – eseista, prozaik i tłumacz. Wydał kilkanaście książek, w tym powieści „Terminal” (2012) i „Tworki” (1999, wyd. II 2007), oraz eseje „Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty” (1998), „Oczy Dürera” (2002), „Przezroczystość” (2007). Laureat Paszportu „Polityki” (1999) oraz Nagrody Literackiej Nike za „Książkę twarzy” (2012). W 2023 roku otrzymał Nagrodę im. Juliana Tuwima za całokształt twórczości. Tłumaczył m.in. Marcela Prousta, Milana Kunderę, Emila Ciorana, Rolanda Barthesa, Claude’a Lanzmanna.
Grzegorz Wysocki – dziennikarz, krytyk literacki i publicysta. Jego recenzje, felietony oraz wywiady z pisarkami i pisarzami publikowały m.in. „Gazeta Wyborcza”, Gazeta.pl., WP Opinie, WP Książki, „Magazyn Książki” oraz dwutygodnik.com. Laureat Nagrody Grand Press za Wywiad – rozmowę z Renatą Lis (2022). Juror Łódzkiej Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima, urodzony na Kaszubach.
.
.
Dzień II Spotkań Literackich | Sobota, 2 marca
11.00 | Dokąd płynie parowiec „Ville de Montreau”?
Warsztaty czytelnicze wokół „Rzeczy” Georges’a Pereca
Prowadzi: Marcin Sendecki
Georges Perec (1936-1982) – jeden z najwybitniejszych pisarzy francuskich XX wieku. Jego debiutancka powieść „Rzeczy” (1965) została wyróżniona Nagrodą Renaudot. Za największe osiągnięcie Pereca uważa się monumentalną powieść „Życie instrukcja obsługi” (1978). Jest ona także sztandarowym dziełem z kręgu eksperymentalnej grupy OuLiPo (Warsztat Literatury Potencjalnej), do której pisarz należał od 1966 roku.
13.00 | Kaszuby jako przestrzeń realna i przestrzeń wyimaginowana
Spotkanie wokół książek „Welewetka. Jak znikają Kaszuby” oraz „Podwilcze”
Goście: Stasia Budzisz, Martyna Bunda
Rozmawia: Grzegorz Wysocki
Stasia Budzisz – pisarka i reporterka. Jej reportaże publikowały m.in. OKO.press, „Krytyka Polityczna”, „Nowa Europa Wschodnia” czy „Przekrój”. Zadebiutowała książką reporterską „Pokazucha. Na gruzińskich zasadach” (2019), w 2023 roku ukazał się jej drugi reportaż o rodzinnych Kaszubach, „Welewetka. Jak znikają Kaszuby”. Jest szczególnie zainteresowana obszarem Kaukazu, Europą Wschodnią i Kaszubami.
Martyna Bunda – pisarka, dziennikarka, redaktorka tygodnika „Polityka”. Autorka powieści „Nieczułość” (2017), „Kot niebieski” (2019) i „Podwilcze” (2023). Laureatka Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od Morza”, Nagrody dla Autorki „Gryfia” oraz nagrody francuskich czytelników „Le Grande Ourse”, nominowana także m.in. do Nagrody Literackiej Nike. Jej debiutancka powieść opowiada o dziedziczeniu traumy gwałtu wojennego na Kaszubach.
15.00 | Wymarzone, nawet małe M
Spotkanie wokół książki „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u”
Gość: Agata Szydłowska
Rozmawia: Aleksandra Boćkowska
Agata Szydłowska – badaczka i kuratorka sztuki, adiunktka w Katedrze Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie. Autorka książek „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u” (2023), „Paryż domowym sposobem” (2019), „Od solidarycy do TypoPolo” (2017) oraz zbioru rozmów z polskimi projektantami graficznymi „Miliard rzeczy dookoła” (2013). Współtwórczyni projektu Zoepolis poświęconego wspólnotom międzygatunkowym.
Aleksandra Boćkowska – dziennikarka, redaktorka i reporterka. Współpracuje m.in. z dwutygodnik.com, „Wysokimi Obcasami Extra” i „Vogue”. Autorka książek „To nie są moje wielbłądy. O modzie w PRL” (2015), „Księżyc z peweksu. O luksusie w PRL” (2017) i „Można wybierać. 4 czerwca 1989” (2019) oraz zbioru wywiadów „To wszystko nie robi się samo. Rozmowy na zapleczu kultury” (2023). Od 2021 roku sprawdza, jak to jest mieszkać w Gdyni.
17.00 | Kiedy doganiają nas dawne marzenia
Spotkanie wokół książki „Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce”
Gość: Magda Szcześniak
Rozmawia: Marta Madejska
Magda Szcześniak – kulturoznawczyni, adiunktka w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książek „Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji” (2016) oraz „Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce” (2023). Stypendystka Fundacji Fulbrighta, Narodowego Centrum Nauki, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Laureatka Nagrody Naukowej „Polityki”.
Marta Madejska – archiwistka społeczna, pisarka i redaktorka. Od 2010 roku związana ze Stowarzyszeniem Topografie oraz Cyfrowym Archiwum Łodzian Miastograf.pl. Autorka książki reportażowej „Aleja Włókniarek” (2018), współautorka książek „Wielki Przemysł, wielka cisza. Łódzkie zakłady przemysłowe 1945-2000” (2020) oraz „Proszę mówić dalej… Historia społeczna Muzeum Sztuki w Łodzi „(2022).
19.00 | Dubaj v. zbiorkom. Dzisiejsi marzyciele i kultura popularna
Spotkanie wokół książki „Mam tak samo jak ty”
Gość: Dorota Masłowska
Rozmawia: Bogna Świątkowska
Dorota Masłowska – artystka i pisarka. Autorka głośnej „Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną”, za którą otrzymała Paszport „Polityki” (2002), oraz „Pawia królowej”, za którego otrzymała Literacką Nagrodę Nike (2006), a także wystawianych na świecie dramatów „Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku”, „Między nami dobrze jest” i „Bowie w Warszawie”. W 2014 roku jako Mister D wydała płytę „Społeczeństwo jest niemiłe”, w 2023 – ukazał się jej album „Wolne”. Laureatka Samuel-Bogumił Linde Preis (2019) i Paszportu „Polityki” w kategorii „Kreator Kultury” (2022).
Bogna Świątkowska – pomysłodawczyni i prezeska zarządu Fundacji Bęc Zmiana, z którą zrealizowała kilkadziesiąt projektów poświęconych przestrzeni publicznej, architekturze, sztuce oraz projektowaniu. Wydawczyni, inicjatorka badań oraz publikacji na temat miejskiej przestrzeni społecznej i kreatywności. Redaktorka naczelna czasopisma „Notes na 6 tygodni” poświęconego polskiej kulturze współczesnej. Więcej: www.beczmiana.pl.
.
.
Dzień III Spotkań Literackich | Niedziela, 3 marca
| 11.00 | Czy marzy tylko umysł?Warsztaty ruchoweProwadzi: Katarzyna PastuszakKatarzyna Pastuszak – tancerka, performerka, choreografka. Dyrektor artystyczna Teatru Amareya & Guests, adiunkt w Zakładzie Badań nad Sztukami Performatywnymi IAiA UG, członkini Grupy Badawczej Between.Pomiędzy (UG), związana także z CEMiPoS (Sapporo). Jej spektakle prezentowane były m.in. w Japonii, Norwegii, Turcji, Izraelu, Niemczech, Francji oraz na licznych festiwalach w Polsce. Porusza się głównie w obszarze nowej choreografii i teatru fizycznego. |
| 13.00 | Wyobraźnia, mięsożerny kwiat?Poetyckie warsztaty czytelniczeProwadzi: Natalia MalekNatalia Malek – poetka, kuratorka wydarzeń literackich, tłumaczka. Autorka pięciu książek poetyckich, ostatnio wydała „Obręcze” (2022). Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia za tom „Karapaks” (2020) oraz Nagrody im. Adama Włodka za projekt tomu „Kord” (2016), nominowana także do Nagrody Literackiej Nike, Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius i Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Tłumaczyła wiersze m.in. Louise Glück, Tyrone’a Williamsa i Sandry Cisneros. |
15.00 |Retro-marzenia. Poezja sal kinowych i poezja schronów
Spotkanie wokół książek „Patriotka” oraz „Trasy przelotów”
Goście: Darek Foks, Michał Sobol
Rozmawia: Anna Marchewka
Darek Foks – poeta, prozaik i redaktor. Ostatnio wydał książki: „Historia kina polskiego” (2015), „Ludzie kultury” (2019), „Eurydyka” (2021), „Patriotka”, ułożył „Zawrót głowy. Antologię polskich wierszy filmowych” (2018), a wspólnie ze Zbigniewem Liberą stworzył pracę/książkę „Co robi łączniczka” (2005, 2022). W 2024 roku ukaże się jego książka poetycka „Hegel i ty” oraz powieść „Wenus z Dessau”.
Michał Sobol – poeta i bibliotekarz. Autor siedmiu książek poetyckich, ostatnio wydał zbiór wierszy „Trasy przelotów” (2023). Laureat Nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny za swój debiut poetycki „Lamentacje” (2001) oraz Nagrody Literackiej Gdynia za tom „Schrony” (2016). Wyróżniony Nagrodą Fundacji im. Zbigniewa Herberta w 2016 roku, nominowany także m.in. do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej.
Anna Marchewka – literaturoznawczyni i krytyczka literacka. W miesięczniku „Znak” opiekuje się rubryką „Stacja: Literatura”. Członkini redakcji „Czasu Literatury”. Moderatorka prozatorskiego Dyskusyjnego Klubu Czytelniczego. Współtworzy Pracownię Pytań Krytycznych w Katedrze Krytyki Współczesnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jurorka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej.
17.00 | Migracja, rezydencja, atrakcja. Jak wyjeżdżają i jak wracają współcześni pisarze?
Spotkanie wokół książek „Człowiek na rondzie” oraz „Po domu”
Goście: Janusz Rudnicki, Dariusz Sośnicki
Rozmawia: Agnieszka Wolny-Hamkało
Janusz Rudnicki – pisarz i eseista, autor kilkunastu książek. Laureat Samuel-Bogumił Linde Preis (2014). Za powieść „Chodźcie, idziemy” nominowany do Nagrody Literackiej Nike (2008), za zbiór opowiadań „Śmierć czeskiego psa” – finalista tej nagrody, nominowany także do Nagrody Literackiej Gdynia (2010). Jako felietonista od lat związany z „Gazetą Wyborczą”. Realizował felietony filmowe w programie „Xiegarnia” (TVN24). W 1983 roku, po internowaniu w stanie wojennym, wyjechał do Hamburga, gdzie spędził ponad 20 lat.
Dariusz Sośnicki – poeta, redaktor, autor tekstów o literaturze oraz tłumaczeń m.in. wierszy W.H. Audena. Jego najnowszy tom poetycki, „Po domu” (2021), nominowano do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Laureat m.in. Stypendium im. Albrechta Lemppa za rok 2023, a także programu The International Writing Program na Uniwersytecie w Iowa.
Agnieszka Wolny-Hamkało – poetka, autorka powieści, szkiców i sztuk teatralnych wystawianych m.in. w Teatrze Dramatycznym w Warszawie i Teatrze Polskim we Wrocławiu. Ostatnio wydała „Wiersze o pojęciach” (2023). Laureatka nagrody IBBY za powieść „Lato Adeli” (2019), nominowana także do Nagrody Literackiej Gdynia za tom „Spamy miłosne”. Doktorantka IBL PAN, kuratorka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania, redaktorka „Notatnika Literackiego” i „Zakładu”.
WSZELKIE informacje na temat wstępu, zapisów itd. na stronie Muzeum Emigracji w Gdyni. Proszę kliknąc TUTAJ.
