W Państwowej Akademii Nauk (PAN) w Rzymie, odbyła się międzynarodowa konferencja „Książę Stanisław Poniatowski i Włochy”, przygotowana przez Stację Naukową PAN, Polski Instytut Badań nad Sztuką Świata i Instytut Polski w Rzymie.
.
.
Wydarzenie odbyło się w siedzibie Stacji Naukowej PAN w Rzymie w dniach 23-24 września 2024 r. Konferencje otworzyło przemówienie dyrektorki Polskiej Akademii Nauk, Agnieszki Stefaniak – Hrycko w którym przedstawia program oraz przybyłych na te spotkanie ekspertów. Dwudniowa konferencja skupiła się wokół postaci Księcia Stanisława Poniatowskiego: wielostronny charakter, polityk, wojskowy jak również wielki kolekcjoner, zafascynowany Włochami i ich sztuką do tego stopnia, że popchnęło go to do zakupu nieruchomości i osiedlenia się we Włoszech.
Poniatowski, wnuk ostatniego króla Polski, podróżując po Europie przybył do Włoch w 1781 roku, gdzie został oczarowany kulturą i sztuką włoską. Dla szlachcica ta podróż była metaforą pedagogiczną i mającą znaczenie edukacyjne. Książe zafascynowany tym malowniczym krajem przeniósł się na stałe, najpierw do Rzymu i w 1781 odkupił zabytkowy pałac z XV w. a po latach do Florencji. Od markiza Giulio Sinibaldiego który nazwał Willą Poniatowski do dziś nosi imię księcia bratanka ostatniego króla Polski. Jak przystało na zagorzałego miłośnika sztuki, zlecił jej remont wybitnemu architektowi Giuseppe Valadiera aby odrestaurował i bardzo bogato udekorował wnętrza pałacu.
.
.
Architekt włoski czerpał inspiracje ze stylu neoklasycznego. Willę zdobią baseny i fontanny a rozległy ogród składający się ze schodowych tarasów jest ozdobiony starożytnymi rzeźbami. Wraz z francuskim wydaniem w 1704 „Baśni i nocy” rozpoczęła się w Europie moda na „turcherie” w architekturze, a wraz z kampaniami badań i z tym związanych odkryć archeologicznych Napoleona w Egipcie, rozprzestrzeniła się po całej Europie fascynacja cywilizacją egipską. Również Książę Poniatowski oczarowany nową modą jak zarazem cywilizacją egipską, w swojej willi zadedykował im dwie sale. Jedną z sal pałacu nazwał Salą Indyjską a drugą Salą Egipską które zostały udekorowane niezwykłymi freskami pobudzając ciekawość zwiedzających oraz ich wyobraźnię w stronę tych egzotycznych krajów. Na szczególną uwagę zasługują również wnętrza o interesującym wystroju w Sali Herkulesa Farneńskiego.
Dwa dni wykładów, dyskusji i wypowiedzi ekspertów. Konferencja miała na celu prezentację badań polskich i włoskich poświęconych życiu, mecenatowi i kolekcjonerstwu we Włoszech, księcia Stanisława Poniatowskiego (1754-1833), bratanka króla polskiego. Działalność księcia obejmowała trzy długie podróże, które poprzedzały trzydziestoletni pobyt na stałe we Włoszech. Poniatowski osiadł najpierw w Rzymie, a następnie we Florencji, gdzie zmarł.
.
.
Stanisław Poniatowski, mimo licznych sukcesów i niezwykłych zbiegów losu, nie dożył monografii historycznej. Najważniejsze poświęcone mu prace naukowe powstały dawno temu. Autorem najpełniejszej książki pt. Poniatowscy i Rzym (Florencja 1971), ilustrującej losy księcia Stanisława i rodziny Poniatowskich, jest Andrea Busiri Vici. Książka nigdy nie została przetłumaczona na język polski.
W spotkaniu udział wzięli Prof. Jerzy Malinowski z Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką , Dr. Rafał Waszczuk, Dr. Elżbieta Budzińska, Prof. Agnieszka Bender, Gabriele Angeli, Łukasz Mokrzycki, Prof. Jan Woś, Dr. Marzena Krolikowska -Dziubecka, Dr. Tomasz Dziubecki, Dominika Wronikowska -Sfilio opowiadała o rezydencji księcia Poniatowskiego w Rzymie i Lacjum, Francesca Montuori i Luca Mazzocco mówili natomiast o historycznych losach Willi Poniatowski, a o godz. 17.00 osoby które przybyły na spotkanie, zwiedzili Villę Poniatowski w które znajduje się Narodowe Muzeum Etruskie.
.
.
Podczas drugiego dnia konferencji publiczność wysłuchała także zaczęła dr. Francesca Ceci która zaczęła swoje wystąpienie mówiąc o dziejach rodziny księcia Stanisława Poniatowskiego i Cassandry Luci w świetle testamentu księcia ” Zachowanie niepodległości, to najcenniejsza rzecz w życiu człowieka”, natomiast prof. Alessio Mangiapelo( Uniwersytet im.Adama Mickiewicza) wspomniał o relacji między Giuseppe Belli a Księciem S. Poniatowskim, Prof. Ryszard Mączyński, Alicja Jakubowska mówiła o miniaturowych obrazkach….., głos w konferencji zabrał również Dr. Mikołaj Baliszewski, Dr. Wojciech Brillowski mówił o początkach i rozwoju kolekcjonerstwa kamieni szlachetnych Księcia, Prof. Anna Tylusińska – Kowalska przedstawiła dziennik podróży Księcia Stanisławs Poniatowskiego po Włoszech i „jego” Sycylii, konferencje zakończyło wystąpienie Anny Jankowskiej -Centroni i Alberto Macchi.
.
.
Tekst oraz zdjęcia Anna Dorota Więckowska