Pisanek nie może zabraknąć ani na świątecznych stołach, ani w koszyczkach, które w Wielką Sobotę zanosi się do poświęcenia do kościoła. Barwne jaja wielkanocne zwane kraszankami, malowankami niegdyś farbowano w naturalnych barwnikach roślinnych – z łusek cebuli, z kory dębowej, soku z buraków. Teraz można kupić barwniki chemiczne w najróżniejszych kolorach. Ale nadal najładniejsze są jaja barwione w wywarze cebuli.
W wielu regionach Polski, na Mazowszu i na Podlasiu zdobi się jaja wielkanocne odwieczną techniką batiku, czyli roztopionego wosku pszczelego. Przy pomocy specjalnego pisaka, mającego formę cieniutkiego lejka, wykonuje się wzór na skorupce jajka. Następnie zanurza się jajo w letnim barwniku, a po ufarbowaniu i osuszeniu ściera wosk. W efekcie uzyskuje się wzór biały lub żółtawy ( w naturalnym kolorze skorupki) na tle czerwonym, czarnym lub innej barwy, bo miejsca pokryte woskiem nie przyjmują barwnika i pozostają nieufarbowane. Na Kurpiach i w Łowiczu dekoruje się jaja wielkanocne oblepiając je sitowiem i skrawkami włóczki. Na Śląsku stosuje się technikę rytowniczą. Polega ona na tym, że na ufarbowanym jajku ostrym narzędziem (np. szpilką czy nożykiem wyskrobuje się różne wzory).
Bajecznie kolorowe pisanki o tradycyjnych wzorach są nadal wykonywane przez ludowe artystki z całej Polski i cieszą się dużą popularnością.
Wielka Sobota kończy Triduum Paschalne. Przed wieczorną mszą święci się w kościołach ogień, ciernie i wodę chrzcielną. Wierni mogą zabrać do domu poświęconą wodę, którą niegdyś kropiono obejście od uroku i złych czarów. Kiedyś także od poświęconego ognia zapalano świece, rozżarzano hubkę i niesiono je do domu, aby rozpalić ogień pod kuchnią. Nadal od poświęconego ognia zapala się paschał – grubą, woskową świecę, która zostaje uroczyście wniesiona do kościoła na wieczornej mszy świętej. Paschał będzie palił się na ołtarzu podczas nabożeństw całego, pięćdziesięciodniowego okresu wielkanocnego.
Od wieków Wielka Sobota jest dniem przeznaczonym na święcenie pokarmów. W przeszłości święciło się wszystkie pokarmy przeznaczone na wielkanocne śniadanie. Obecnie zanosi się do kościołów jedynie małe koszyczki z jajkiem, kawałkiem chleba, solą i barankiem – symbolizującym Chrystusa Zmartwychwstałego.
Korespondencja: Izabela Gass
ALL RIGHT RESERVED
