Tì te parlì el vèneto? – rzecz o włoskim i weneckim języku, cz.7

Dalszy ciąg moich opowiesci językowych chcialabym rozpocząc od polskiej ciekawostki. W miejscowości Rio Grande do Sul na przykład język ten nadal przekazywany jest z pokolenia na pokolenie, a nawet uczą się go osoby pochodzące z innych kręgów kulturowych. Wyobrażcie sobie, że pierwszy słownik-podręcznik talian o vèneto brasileiro został napisany przez Alberta Victora Stawińskiego, zakonnika pochodzenia polskiego urodzonego w 1909 roku w Sao Marcos dos Polacos, który przyswoił sobie ten język, bowiem tak mówiła większość tamtejszych mieszkańców.

Flaga Veneto, Wikipedia

Ojciec Albert urodził się już w nowym kraju, jego rodzice wyemigrowali w poszukiwaniu lepszego życia. W domu rozmawiano po polsku, ale trzeba było również nauczyć się i również języka, którym posługiwali się wszyscy mieszkańcy miejscowości. Stąd również wziął się szacunek do pozostałych kultur. Po latach ten polski ojciec kapucyn opublikował Gramatica e vocabulario do dialecto italiano rio-grandense. Dla weneckich badaczy to kopalnia wiedzy o kulturze i języku emigrantów z Veneto, który nadal istnieje. Również w rodzinie mego męża część rodziny w latach przed I wojną światową wyjechała do Argentyny. Obecnie ich potomkowie kontaktują się z kuzynostwem, które mieszka tutaj w Veneto i rozmawiają wyłącznie po wenecku, włoskiego nie znają. Jak twierdzi mój mąż ich „wersja i wymowa” weneckiego trochę trąci myszką, czasami jest dziwna, ale poza tym doskonale się dogadują. Piękny przykład zachowania danego języka na obczyźnie nawet w drugim czy trzecim pokoleniu.

Nie będę opisywać gramatyki czy ortografii języka weneckiego (dodam, że w języku weneckim występuje nasza „polska” literka ł), kto ma ochotę posłuchać sobie jak brzmi język wenecki niech posłucha filmiku poniżej. Filmik jest obecny na youtube i został zrobiony z myślą o dzieciach, którym wyjaśnia tajemnice weneckiego alfabetu.

Od siebie dodam, że obecnie mój starszy syn ma w szkole 2-3 godziny zajęć rocznie z kultury i języka weneckiego. Powtarzam rocznie, czyli są w stanie nauczyć się jednej piosenki w Veneto. A wszystko dzięki staraniam zarządu gminy, który płaci nauczycielowi za te dodatkowe zajęcia. W innych miejscowościach i tego nie ma. Sprawa wygląda zupełnie inaczej w regionach autonomicznych Włoch, gdzie obok języka włoskiego można regularnie nauczać w drugim języku lokalnych. Dlatego nie dziwi mnie, że od czasu do czasu robione są protesty w celu nauczania języka weneckiego w szkole. Jak na przykład tez z 2009 roku na ulicach Wenecji

A na koniec w trzech wersjach językowych przedstawiam Wam 1 artykuł Powszechnej deklaracji praw człowiek. Jest różnica?

 

ITA:

Tutti gli esseri umani nascono liberi ed eguali in dignità e diritti. Essi sono dotati di ragione e di coscienza e devono agire gli uni verso gli altri in spirito di fratellanza.

 

VEC:

Tuti i èsari umani i nase łìbari e conpagni in dignità e diriti. Sti qua i xe dotai de raxon e de cosiensa e i ga da agir i uni co qûeł’altri inte’n spìrito de fradełansa.

 

czyli po polsku:

Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.

 

Korespondencja z Wenecji Euganejskiej, Agnieszka Kluzek.

 

ALL RIGHT RESERVED




Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *