Rada Ministrów we wrześniu 2017 r. przekazała do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Kolejne prace nad projektem będą prowadzone w polskim parlamencie w styczniu 2018 r.
Zaproponowano rozwiązania zmierzające do ochrony dobra dziecka i poprawy skuteczności wykonywania orzeczeń sądowych dotyczących jego powrotu za granicę lub orzeczeń odmawiających takiego powrotu. Chodzi o przypadki bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania, zawarte w Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze 25 października 1980 r.
Przewidziano m.in.:
- powierzenie rozpoznawania spraw dotyczących bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w konwencji haskiej z 1980 r. jedenastu Sądom Okręgowym, po jednym z każdej apelacji, jako sądom I instancji (co ma spowodować przyspieszenie postępowań oraz pozytywnie wpłynąć na profesjonalizm ich rozpoznawania);
- wprowadzenie przepisów usprawniających wykonywanie orzeczeń o odebraniu dziecka;
- wprowadzenie przymusu adwokacko-radcowskiego w postępowaniach w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w konwencji haskiej z 1980 r.; (obowiązek korzystania z pomocy radcy prawnego lub adwokata powinien ograniczyć sytuacje, gdy strony przegrywają tylko ze względu na brak wiedzy prawniczej)
- przyznanie Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie kompetencji do rozpoznawania apelacji od postanowień sądów okręgowych, w sprawach prowadzonych w ramach konwencji haskiej z 1980 r. o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę; (czyli de facto wyznaczenie jednego super-sądu, który powinien zapewnić jednolitość podejmowanych rozstrzygnięć odwoławczych)
- zmianę przepisów procedury cywilnej, jeśli chodzi o wykonywanie orzeczeń wydanych w postępowaniu prowadzonym z konwencji haskiej z 1980 r. dopiero po uprawomocnieniu, a więc po wykorzystaniu drogi odwoławczej. Zmiany te umożliwiają pełną realizację prawa do sądu oraz wyczerpanie krajowej drogi odwoławczej;
- możliwość wniesienia przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego w sprawach bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w konwencji haskiej z 1980 r.; (obecnie skarga kasacyjna jest w ogóle wykluczona)
- uprawnienie Policji do przetwarzania danych osób, których dotyczy postanowienie o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką oraz osób zobowiązanych postanowieniem do jego wykonania, a także tych, wskazanych we wniosku jako osoby, które dokonały uprowadzenia lub zatrzymania dziecka lub je ukrywają;
- określenie uprawnień i obowiązków ministra sprawiedliwości jako organu wykonującego zadania przewidziane w konwencjach i rozporządzeniu, o których mowa w projekcie.
Zaproponowano, aby nowe prawo weszło w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Tu można znaleźć treść projektu ustawy i wraz z pozytywną opinią sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z 13 grudnia 2017 r. (jęz. polski):
https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=1927
Autor: Radca prawny/Avv. Marcin Kwapiński
Współtwórca pierwszego włosko-polskiego portalu prawa rodzinnego Divorzio Internazionale
