14 października obchodzimy w Polsce Dzień Edukacji Narodowej, w szkole popularnie zwany Dniem Nauczyciela. Uczy on szacunku do człowieka, jego pracy i zaangażowania, szacunku do wychowawcy, przewodnika przez wiedzę, jakim jest, bądź powinien być nauczyciel.
Z tej to oto okazji 15 października 2018, w Ambasadzie Polski w Rzymie, odbyło się spotkanie środowisk polonijnych i szkolnych, połączone z inauguracją wystawy 25-lecia związania się przez Polskę z Europejską Konwencją Praw Człowieka. Wszystkich przybyłych przyjął Ambasador RP w Rzymie pan Konrad Głębocki.
Wśród gości byli nauczyciele polonijni zaproszeni z całych Włoch, a którzy od dwóch dni przebywali w stolicy biorąc udział w Konferencji szkoleniowej “Polski mniej obcy”, V seminarium “Dziecko dwujęzyczne problem czy skarb”. Pan Ambasador podziękował ciału pedagogicznemu za trud pracy na obczyźnie i złożył najserdeczniejsze życzenia z okazji Dnia Nauczyciela.
Szkolenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Nauczycieli Języka i Kultury Polskiej w Rzymie i Szkołę Polską przy Ambasadzie RP w Rzymie przy współpracy z Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w Rzymie oraz Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia Wspólnota Polska.
Wykładowcami konferencji byli fachowcy włoscy i polscy. Antonella Sada, psycholog i nauczyciel szkoły podstawowej pracujący w Zespole Szkół I. Cadorna w Mediolanie. Dr Agnieszka Rabiej – adiunkt na Uniwersytecie Jagiellońskim, specjalista nauczania dzieci dwujęzycznych, autorka publikacji z zakresu dydaktyki dwujęzyczności dzieci i dorosłych, w tym serii materiałów do nauki języka polskiego jako drugiego pt. „Lubię polski!” Dr Sebastian Przybyszewski – adiunkt na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, ekspert od nauki języka polskiego jako obcego w Centrum Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców działający na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Współpracownik Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, a gospodarzami konferencji byli wszyscy nauczyciele Szkoły Polskiej w Rzymie i w Ostii, pod kierownictwem dyrektorów obu placówek: Danuty Stryjak i Marty Czajczyńskiej.
Jak mówił Konfucjusz: kto nabytą wiedzę pielęgnuje, a nową bez przerwy zdobywa, ten może być nauczycielem innych. Stąd też nacisk na doskonalenie włoskiej kadry szkół i ludotek we Włoszech.
To niezwykła okazja – mówi dyrektor Danuta Stryjak – przyjąć na nasze szkolenie nauczycieli z kilkunastu szkół polonijnych. Na konferencji prowadzonej przez włoskich i polskich specjalistów spotkało się około 40 nauczycieli. Na początku planowaliśmy kurs w mniejszej formie, bo przymierzaliśmy się do około 15 uczestników. Projekt jednak urósł, z czego jesteśmy niezmiernie dumni i podzieliliśmy się problemem z wydziałem konsularnym, aby go wspólnie rozwiązać. Ja osobiście uważam, że niezwykle ważne jest, żeby nauczyciele spotykali się jak najczęściej i żeby uczyli się: jak uczyć w szkołach polonijnych. Oprócz samego kursu równie ważne są nasze kuluarowe rozmowy, czy nawet pokonferencyjne wieczorne biesiady, relacje , które rodzą się w trakcie warsztatów które przeradzają się w konkretną działalność tych szkół. Rodzą się wtedy pomysły, którymi się dzielimy. Nauczyciele wysłuchali wykładów, dr Agnieszki Rabiej z UJ, i dr Sebastiana Przybyszewskiego z UWM z Olsztyna i uczyli się jak pracować z dziećmi dwujęzycznymi.
Nasi nauczyciele ze szkoły w Rzymie i w Ostii, pomimo tego, że wszyscy mają kwalifikacje do pracy w szkole, nigdy podczas studiów uniwersyteckich nie uczyli się jak pracować z dziećmi dwujęzycznymi, a taką rzeczywistość właśnie zastali w wiecznym mieście. Nasi uczniowie świetnie posługują się językiem włoskim, my dbamy zaś o język polski i poszukujemy nazwy dla tego rodzaju języka polskiego, którym oni się posługują. Czy to jest język ojczysty? Nie. Czy to jest język drugi?… i to jest pewnie częstsze określenie. W opracowaniach naukowych spotykamy się ze sformułowaniem: język dziedzictwa – heritage language. Czyli to ten język, który dzieci dziedziczą od rodziców lub dziadków, a nasza rola jest taka, żeby nauczyć się jak uczyć takie dzieci, … bo inaczej uczy się języka ojczystego, a inaczej języka dziedzictwa właśnie.
Bardzo się cieszę z tej licznej grupy, która do nas przyjechała. Myślę, że widząc zaangażowanie trzeba będzie pomyśleć o kontynuacji projektu. Od lat prowadzimy szkolenia dla nauczycieli polonijnych gdyż uważamy, że taka jest nasza rola, tej największej szkoły polskiej we Włoszech. Powinniśmy się łączyć, integrować, doskonalić, i w tym kierunku zawsze bardzo chętnie, jako szkoła ,będziemy się rozwijać.
Zorganizowanie takiego szkolenia to bardzo ciężka praca – mówi pani dyrektor Marta Czajczyńska – wymaga najpierw zaplanowania i napisania projektu i tym zajęła się Danuta Stryjak już w listopadzie zeszłego roku. Ja zaś byłam odpowiedzialna za jego organizację. Zgodziłam się na tę współpracę tak naprawdę nie wiedząc czego się podejmuję. Zapisy trwały od lipca i wtedy właśnie ruszył “gorący okres” przygotowań całej konferencji. Wcześniej już miałyśmy pomysł kogo chciałybyśmy zaprosić jako ekspertów prowadzących. Chciałyśmy bardzo nawiązać do książki pani doktor Rabiej i stąd pomysł na jej obecność i na prowadzenie przez nią zajęć. Założenie było takie, aby nauczyciele przygotowali plik konspektów lekcji, którymi się wymienią. Jednak najważniejszym celem było zapoznanie się nauczycieli, ich integracja, żeby nie było podziału na szkoły polonijne i na “espeki” – szkolne punkty konsultacyjne. Wszyscy wykonujemy tą samą pracę, pracujemy dla dobra małego człowieka i to jest dla nas najważniejsze. My wszyscy jesteśmy NA-U-CZY-CIE-LA-MI, ja specjalnie rozbiłam to słowo na sylaby, bo to jest bardzo istotne i trzeba to podkreślić.
Dziś mamy jednak ogromną satysfakcję, że projekt został zorganizowany na czterdziestu, a nie na piętnastu uczestników. Widząc tylu chętnych przyłączyliśmy drugi projekt: seminarium o dwujęzyczności, aby pokryć wszelkie koszty. Jak zobaczyłyśmy ile osób się zapisało i jakie to jest bogactwo, to serce zaczęło nam się cieszyć. To znaczy, że to co robimy jest potrzebne i trzeba to teraz doprowadzić do końca. Zrobić co w naszej mocy, żeby przyjechali wszyscy, którzy się zapisali, a nie tylko jeden przedstawiciel każdej szkoły, który zbierze materiały i zrobi później szkolenie w swojej placówce. Widząc zadowolenie uczestników, satysfakcja jest ogromna i zapomina się o zmęczeniu, które nam towarzyszy. Miło jest popatrzeć na ludzi pracujących podczas warsztatów, zadających pytania, którym “dodało się skrzydeł”.
Podczas drugiego dnia konferencji szkołę w Rzymie odwiedziła pani Konsul Agata Ibek-Wojtasik. Powitała wszystkich bardzo serdecznie, podziękowała organizatorom i uczestnikom za ich wysiłek, a przede wszystkim złożyła życzenia z okazji Dnia Nauczyciela. Tego dnia przybyli również pracownicy wydziału konsularnego w Rzymie i w Mediolanie, panie: Kamila Kowalska i Małgorzata Stachna, które w ciągu roku bezpośrednio kontaktują się ze szkołami polonijnymi. To one odpowiadają im na pytania i służą pomocą lub radą. Tu podczas szkolenia mogły spotkać się osobiście te osoby, które zajmują się nie tylko edukacją dziecka polonijnego, ale i biurokracją związaną z prowadzeniem szkoły. Wielu nauczycieli wyraziło swą wdzięczność pracownikom wydziału konsularnego, którzy nie raz wyszli na przeciw potrzebom szkół, znajdując korzystne dla uczniów/szkół rozwiązania. Ich praca jest niestety niedostrzegana i niedoceniana, a bardzo cenna.
Te bogate w wydarzenia dwa dni na pewno przyniosą swoje owoce. Liczne notatki uczestników przerodzą się w interesujące lekcje polskiego na obczyźnie, tak aby polsko-włoskie i polskie dzieci z ochotą brały udział w zajęciach pozaszkolnych rozwijających ich tożsamość narodową i dwujęzyczność.
Wielkim kunsztem wykazuje się nauczyciel, który potrafi sprawić, że twórcze wyrażanie siebie i nabywanie wiedzy staje się źródłem radości.
(A. Einstein)
