Na obszarze Unii Europejskiej obowiązują przepisy prawa wspólnotowego odnoszące się do podstawowego zakresu praw pasażerów podróżujących autobusem lub autokarem na obszarze UE.
Minimum praw pasażerów zostało zapisane w treści Rozporządzenia UE nr 181/2011 obowiązującego od dnia 1 marca 2013 r. Rozporządzenie jest aktem prawnym prawa wspólnotowego, obowiązującym bezpośrednio w porządku prawnym państw członkowskich. Nie była zatem konieczne jego implementacja do prawa polskiego w drodze ustawy.
Usługi regularne
Rozporządzenie znajduje zastosowanie do usług regularnych, czyli usług polegających na przewozie osób autokarem lub autobusem, według określonego rozkładu jazdy i na określonej trasie. Pasażerowie są zabierani z określonych z góry miejsc i dowożeni do określonych punktów podróży. Rozporządzenie obejmuje przewozy, w których pasażerowie wchodzą na pokład autobusu lub autokaru na terenie państwa członkowskiego, albo kończą w nim podróż. Zaplanowana długość trasy nie ma znaczenia dla obowiązywania rozporządzenia w odniesieniu do danej linii.
Podstawowe prawa pasażerów
Wśród podstawowych praw pasażerów autobusów i autokarów należy wymienić prawo do niedyskryminacyjnych warunków transportu oraz dostęp osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej do transportu bez dodatkowych kosztów. Osoby niepełnosprawne i o ograniczonej sprawności ruchowej posługują się specjalnym sprzętem – np. wózkami inwalidzkimi. Za ich utratę lub uszkodzenie pasażerowie mogą żądać odszkodowania finansowego.
Przewoźnik rozpatruje skargi zgłaszane przez pasażerów – prawo do ich zgłaszania także należy do podstawowych praw pasażerów. W katalogu podstawowych praw znalazło się również prawo do otrzymywania informacji dotyczących podróży przed jej rozpoczęciem i w trakcie jej trwania oraz udzielania informacji ogólnych na temat praw pasażerów.
Okazjonalne usługi przewozowe
Jednakże, należy wskazać, że niektóre prawa mają zastosowanie do usług przewozowych, które nie mają charakteru regularnych przewozów, ale są raczej okazjonalne i polegają na organizowaniu wycieczek lub najogólniej mówiąc na wynajmie autokarów. Świadczenie usług okazjonalnych polega na tym, że grupę pasażerów tworzy zleceniodawca ze swojej inicjatywy (organizator wycieczki turystycznej), albo przewoźnik. Większość przedsiębiorstw przewozowych oferujących wynajem autokarów i busów w miastach, np. w Rzeszowie, w Krakowie itd., raczej nie organizuje wycieczek z własnej inicjatywy świadcząc usługi przewozowe.
Do okazjonalnych usług przewozowych świadczonych na obszarze państwa członkowskiego stosuje się katalog praw pasażera obejmujący niedyskryminacyjne warunki transportu, prawo do zakupu biletu w formie papierowej lub elektronicznej uprawniających do transportu, a także prawo do odszkodowania i udzielenia pomocy w przypadku śmierci, obrażeń, utraty lub uszkodzenia bagażu spowodowanych wypadkami. Do podstawowego katalogu praw pasażera odnoszących się do usług okazjonalnych należy też prawo do odszkodowania finansowego za utratę lub uszkodzenie sprzętu należącego do osób niepełnosprawnych.
Prawa pasażerów na trasach dalekobieżnych
Na osobną uwagę zasługują prawa pasażerów na trasach dalekobieżnych, czyli takich, których długość wynosi co najmniej 250 km. Odnosi się to wyłącznie do usług regularnych. Trasy dalekobieżne są traktowane jako ich szczególna odmiana, więc oprócz zestawu praw odnoszących się do regularnych przewozów, pasażerowie mają prawo m.in. do uzyskania informacji w przypadku odwołania usługi lub opóźnienia odjazdu, prawo do pełnego zwrotu kosztów biletu, prawo do umożliwianie zmiany trasy podróży w przypadku odwołania lub dużego opóźnienia, pomoc w przypadku odwołania lub opóźnienia wynoszącego ponad 3 godziny, a także prawo do odszkodowania w wysokości do 50% ceny biletu w razie odwołania podróży lub dużego opóźnienia.
Powyższe prawa nie odnoszą się do usług okazjonalnych na dłuższych trasach. Jednakże w odniesieniu do nich odpowiednie sankcje za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy zwykle są zawierane w treści umowy przewozu, której stronami są przewoźnik i organizator wycieczki. W obu przypadkach prawa pasażerów mogą być zatem zabezpieczone.
Tekst: https://autokary-podolec.pl/
