Minęło już 77 lat, kiedy to 2 Korpus Polski wyzwolił miasto Loreto i Ankonę spod okupacji niemieckiej.
Jak co roku tak i w tę sobotę 17 lipca 2021 r. o godzinie 18.00 odbyła się msza święta za bohaterów pochowanych na polskim cmentarzu wojennym u podnóża bazyliki loretańskiej. Oddany został hołd młodym żołnierzom, którzy poświęcili swe życie za wolność we Włoszech, w regionie Marche.
Ceremonia została zorganizowana z inicjatywy pana Jana Józefa Kasprzyka szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz pani Ambasador RP we Włoszech, pani Anny Marii Anders, córki dowódcy 2 Korpus Polskiego. Szczególnymi gośćmi byli dwaj weterani. Kapitan Władysław Dąbrowski z 2. Korpusu Polskiego, uczestnik walk m.in. o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię oraz porucznik Janusz Maksymowicz z Armii Krajowej, powstaniec warszawski, członek Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przy Szefie Urzędu.
W uroczystości wzięła udział Konsul Generalny w Rzymie, pani Agata Ibek Wojtasik, Konsul Honorowy RP z Ankony Cristina Gorajski Visconti, płk Krzysztof Czarniecki, Attaché obrony, siostry ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Loreto. Były obecne również włoskie władze samorządowe z Ankony i Loreto, przedstawiciele carabinierów i sił powietrznych. Licznie przybyli przedstawiciele Polonii włoskiej, wiceprezes Maryla Radożycka Paoletti i członkowie Stowarzyszenia Włosko-Polskiego Nowego w Marche, uczniowie i nauczyciele Szkoły Języka i Kultury Polskiej Anders oraz Ludoteki Wojtek. Nie zabrakło licznych stowarzyszeń polskich i włoskich ze swymi sztandarami, a wśród nich kombatantów i towarzyszy broni prowincji Macerata, Straży Pożarnej Grupy Ratownictwa Specjalistycznego Strażacy Wspólnie przeciw Białaczce, Ułanów Karpackich na Ziemi Włoskiej.
Podczas uroczystości odśpiewane zostały hymn polski i włoski, uroczyście wprowadzony został poczet sztandarowy, zaśpiewana została pieśń “Czerwone Maki na Monte Cassino”, złożono wieńce pod flagą polską powiewającą w słońcu wśród grobów poległych żołnierzy.
Po mszy odprawionej przez księdza Tomasza Frączka nastąpiła ceremonia wręczenia pamiątkowej statuetki Orła. Na ręce s. Ewy Walendziak przyznana została ona siostrom nazaretankom za szczególną opiekę nad grobami cmentarza w Loreto. Minister Kasprzyk wyraził wdzięczność osobom, które w sposób szczególny pielęgnują pamięć o żołnierzach poległych w walkach o wyzwolenie Włoch. Przyznany został medal „Pro Bono Poloniae” księdzu Tomaszowi Frączkowi i medale „Pro Patria” pani ambasador Annie Marii Anders, konsul generalnej w Rzymie pani Agacie Ibek-Wojtasik, burmistrzowi Loreto Moreno Pieroni oraz komendantowi straży miejskiej z Loreto Giovanni Papa.
W swym przemówieniu szef UdSKiOR przypomniał dlaczego tak pamiętamy o 2 Korpusie Polskim. “Każdy dzień obecnych tu weteranów był walką o przetrwanie. (…) Ta armia sowieckich niewolników stała się armią zwycięzców. (…) Oni, którzy doświadczyli niewoli doskonale znali cenę wolności i wiedzieli, że za wolność własną i za wolność innych państw i narodów można oddać zdrowie, a nawet życie.”
Pani ambasador zaś doceniła pamięć o polskich bohaterach wśród miejscowej ludności: “Podczas ostatnich tygodni miałam zaszczyt wziąć udział w uroczystościach poświęconym wspomnieniom wyzwoleń pobliskich miejscowości takich jak Filottrano i Osimo. Dziś znajdujemy się w wyjątkowym miejscu, w Loreto które było świadkiem dokonań polskich żołnierzy”.
Burmistrz miasta Loreto przypomniał natomiast jak grupa polskich żołnierzy i mieszkańców Loreto gasiła wspólnie pożar bazyliki, który miał miejsce w lipcu 1944 roku. “Ta scena jest emblematycznym dowodem polsko-włoskiej przyjaźni” zapewnił.
Zazwyczaj uroczystości na cmentarzu kończyły się nawiedzeniem grobów, momentem zadumy jak i rozmowami przybyłych. Niestety tuż po złożeniu wieńcy rozpadał się deszcz i szare chmury rozproszyły pamiętających gen. Władysława Andersa i jego chłopców. Cześć ich pamięci.
Korespondencja z Marche Anna Traczewska, Firmissima.
