Teatr, który istnieje w lesie, na łące i nie potrzebuje profesjonalnych przestrzeni teatralnych, zobaczyć będzie można w Puszczy Białowieskiej. Na przełomie lipca i sierpnia, po raz trzynasty, w siedmiu podlaskich miejscowościach, odbędzie się Wertep Fastival – międzynarodowy festiwal teatrów „otwartych”, nastawionych na nieograniczony odbiór publiczności. We współpracy polsko-norweskiej przygotowano też szkolenia dla twórców, uczestniczących w festiwalu.
– Wertep miał niegdyś znaczenie szersze niż wyboista droga, był pradawną tradycją wychodzenia z teatrem do ludzi. Nawiązujemy do niej, angażujemy publiczność i docieramy ze spektaklami tam, gdzie widownia jest spragniona artystycznej oferty i refleksji – mówi organizatorka, Agata Rychcik-Skibińska, z A3Teatr i Stowarzyszenia Kulturalnego „Pocztówka” z Hajnówki.
Lęki widowni i artystów
Wśród tegorocznych spektakli, a będzie ich ponad 20, w tym kilka premierowych, dedykowanych zarówno dorosłym, jaki i dzieciom, zobaczymy m.in. jak teatr odnosi się do naszego zbiorowego doświadczenia izolacji w czasie pandemii. Ukazany zostanie zmieniony świat, ogarnięty wielkim lękiem. Sztuka podpowie widzom, jak sobie z nim poradzić. Teatr Kamyk przedstawi n.p. „Opowieści w koronie – O świecie, który zjadł koroniak”. Ukaże dzieciom, że świat, który znały, zmienił się. Bohaterka nie może chodzić do szkoły, spotykać się z koleżankami, jej rodzice ciągle pracują w domu przy komputerach, a wyobrażony przyjaciel, Józef, najchętniej tylko by spał! Dziewczynka niespodziewanie dla samej siebie wybucha złością, która zaskakuje ją swoją siłą. Powoli uczy się, że można ją wyrazić, nie krzywdząc przy tym bliskich. Odnajduje też zakopany pod złością smutek, którego wypłakanie przynosi dziecku ogromną ulgę.
Tegoroczny Festiwal Wertep określany jest przez organizatorów, jako marsz ku przestrzeni bez lęku. Przedstawienia artystów z Polski i Norwegii będą wystawiane dniami i nocami, a widzowie znów poddadzą się tu magii teatru. Znowu, bowiem Wertep ma swoją wierną publiczność. Ceni ona zarówno niezwykłe przedstawienia pełne muzyki, światła i akrobatycznego wręcz ruchu scenicznego, jak też niekonwencjonalne sceny, począwszy od odnowionej synagogi w Orli, po polanę w puszczy oświetlaną przez robaczki świętojańskie.
Artyści, którzy nareszcie, po przerwie spowodowanej pandemią, spotkają się z publicznością na żywo, choć w maseczkach, będą opowiadać m.in. o tym jak funkcjonuje „zalękniony świat”. Dyrektor artystyczny festiwalu, Dariusz Skibiński, podkreśla, że „tu odsłuchujemy przeszłość, odczytujemy teraźniejszość i próbujemy mieć wgląd w przyszłość”. Festiwalowe spektakle, choć wywracają tworzony przez ludzi świat niczego nie każą w nim zmieniać. Gdyby wsłuchać się w nie głębiej, to usłyszymy taktowną propozycję refleksji nad tym, co robią artyści…
Spektakl odbędą się w Hajnówce, Białowieży, Orli, Narwi, Starym Dworze, Dubinach, Bielsku Podlaskim, Gródku. Wśród wielu ciekawych propozycji, warto zwrócić szczególną uwagę na trzy premiery i jedną sztukę zagraniczną. Odbędzie się więc premiera spektaklu „Popiełuszka”, napisanego przez Janinę Porazińska, kunsztownie i językiem bogatym w środki artystycznego wyrazu. Historia oparta jest o motyw bajki o Kopciuszku, jednak głęboko osadzona w polskiej sztuce tworzenia opowieści. Zaś teatralne widowisko zawiera elementy performansu, tradycyjnego opowiadania baśni, muzyki i tańca ludowego oraz teatru ożywionej formy, z wykorzystaniem lalek zrobionych z przedmiotów użytku codziennego. W wykonaniu artystów Teatru Opowieści Wszeliniejakich, usłyszymy śpiew, muzykę niezwykłych instrumentów i wspólnie przeżyjemy przygodę. Wydarzenie odbędzie się już 31 lipca w Bielsku Podlaskim oraz 1 sierpnia na przystani kajakowej nad Narwią, a oba spektakle wystawione będą o godz. 14:00.
Kolejna premiera Wertepu to spektakl Teatru V p.t. „W oczy mi patrz: recital Samanty”. Bohaterami są Marcel – potomek zubożałej szlachty, który nigdy nie zhańbił się pracą oraz Samanta – dziewczyna, która ze swojej chaty pokrytej strzechą wyruszyła w drogę, podbijając swoim śpiewem serca ludzkie. Pewnego dnia ich drogi się skrzyżowały i te dwa nietuzinkowe charaktery połączyły swoje siły, by dokonać podboju serc najznamienitszej widowni festiwalu Wertep.
Kolejna premiera to spektakl A3Teatru „Plan lekcji”, który pokazany zostanie wraz z audiodeskrypcją, co jest novum w teatrze, pozwala natomiast dotrzeć do grupy widzów, których tradycyjna sztuka sceniczna wykluczała z pełnego udziału w przedstawianiach. To kolejny dowód, że Wertep jest naprawdę otwarty na wszystkich widzów.
Z kolei norwescy artyści ze Studium Actoris z Fredrikstad, wystąpią z przedstawieniem „Sweet home”. Dyrektorem tatru jest Toskańczyk Paolo Martini. Spektakl opowiada o życiu w przyczepie kempingowej, które nie jest łatwe, choć sama przyczepa jest łatwa w utrzymaniu i dość ładna. Ze swoim „stylem życia na kółkach”, para bohaterów mogłaby ją nazwać „domem”. Ale niestety! Wąskie przejścia i szyby, krótkie schody i ciasne drzwi sprawiają, że codzienne życie starszej pary jest pełne problemów. Aby pokonać ten klaustrofobiczny brak przestrzeni, przenoszą meble na zewnątrz. Daje im to możliwość nawiązania kontaktu z życzliwymi ludźmi, którzy mieszkają wokół. Wreszcie mogą wyrazić ogromną miłość, którą noszą w sercu!
Festiwal ludyczny i angażujący
Wertep jest barwny, angażujący, ludyczny i refleksyjny zarazem. Magia teatru uwodzi publiczność lokalną i sprawia, że przybywają tu liczni widzowie, zarówno miejscowi jak i goście z kraju oraz zagranicy. To największa impreza teatralna w regionie Puszczy Białowieskiej. Odbywa się co roku, od lat. Jego ideą jest wędrówka ze sztuką – dzielenie się nią, współtworzenie jej. Dlatego Wertep przybrał formę wędrującego Festiwalu. Każdego dnia jest w innej miejscowości – raz w większej, innym razem w bardzo małej. Artyści zaproszeni na Festiwal wędrują ze swoimi występami. Codziennie widzowie uczestniczą w przedstawieniach dla dzieci i dorosłych. Co roku ciągu Festiwalu, publiczność ogląda 60 – 90 spektakli. Każda edycja Festiwalu przynosi nowe propozycje artystyczne, możliwość spotkania innych artystów, kultur i tradycji narodowych. Program jest różnorodny: bajki dla dzieci, spektakle plenerowe, przedstawienia w salach i koncerty. Szczegółowy program znajduje się na stronie festiwalowej www.wertepfestiwal.pl
W tym roku podczas festiwalu będzie działała mobilna kawiarenka – będzie dobra kawa, zimne lemoniady, słodkości oraz rozmowy z uczestnikami międzynarodowego wolontariatu. Dla młodych wolontariuszy z kilku europejskich krajów, którzy wraz z administracją Hajnówki i Stowarzyszeniem Kulturalnym „Pocztówka” współtworzą projekt Hajnówki Centralnej – Stacji Kultury, a dokładniej zamieniają twórczo dawny budynek dworca kolejowego w nowoczesne centrum kultury, kontakt z mieszkańcami Podlasia jest świętem i przyjemnością. Aktywnie poznają społeczność przygranicznych miejscowości na wschodnim krańcu Unii Europejskiej podczas kilkumiesięcznego programu wolontariackiego. Angażują się w przekształcanie modernistycznej bryły budynku, o unikatowym kształcie nawiązujacycm do lokomotywy, w obiekt wygodny dla twórców i uczestników wydarzeń kulturalnych.
W związku z sukcesem wolontariatu w dziedzinie kultury, który działa w Hajnówce Centralnej, podczas Wertep Festival będzie funkcjonowało Centrum Organizacji Pozarządowych COP Hajnówka, zachęcające mieszkańców do współpracy. Tworzy się portal z nowościami o organizacjach pozarządowych, o możliwościach współpracy, szkoleniach, konkursach, prowadzone jest doradztwo. Newsy o ngo publikowane są na www.facebook.com/COPHajnowka
„Następna stacja – sztuka blisko ludzi” to kolejny projekt, który będzie promowany podczas Wertep Festival. W Hajnówce Centralnej – Stacji Kultury powstaje bowiem spektakl w kooprodukcji polsko-norweskiej. Muzyka i rytm tanga rozbrzmiewać będą na scenie i na spotkaniach milongowych, po spektaklach Wertepu. W ramach projektu polsko-norweskiego realizowana są liczne działania, m.in. wspomniana audiodeskrypcja spektakli, z myślą o dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Dla artystów uczestniczących w Wertepie, dla twórców innych festiwali tetaralnych w Polski i zagranicy, odbędzie się też szkolenie na tematy tworzenia profesjonalnej oferty biznesowej dotyczącej ich artystycznej działalności.
Podczas festiwalu będzie promowana także aplikacja o ofercie Hajnówki – szlaku turystycznym, gastronomii, kalendarzu wydarzeń. Osobom z niepełnosprawnością wzroku jej śledzenie ułatwi audiodeskrypcja dodana do obiektów znajdujących się na szlaku.
Opracowanie: Beata Kubiszyn-Puka
Stowarzyszenie Kulturalne „Pocztówka”
kontakt: 0048 698976595
