W dniach 21-24 marca odbyły się po raz 59-ty targi Bologna Children’s Book Fair – największe
europejskie targi książki dla dzieci. Wśród 1070 wystawców z 90 krajów było kilkadziesiąt
wydawnictw z Polski, w tym 28 prezentowało swoją ofertę na profesjonalnie przygotowanym
stoisku zorganizowanym przez Instytut Książki.
Wreszcie na żywo przez cztery dni w halach targów BolognaFiere mogli spotkać się przedstawiciele
świata książki dla dzieci. Program przewidywał 18 wystaw i ponad 250 wydarzeń na żywo. I choć
frekwencja była o 25% mniejsza niż w 2019 r. (ostatniej edycji na żywo) to i tak do Bolonii w tak
trudnej sytuacji międzynarodowej dotarło 21432 osób, w tym ponad 40% stanowili operatorzy z
zagranicy. Warto odnotować, że na platformę cyfrową BCBF było ponad 2 miliony wejść, czyli dwa
razy więcej niż podczas ostatniej edycji w 2019 roku.
Imprezę odwiedziło ponad 300 dziennikarzy, którzy obserwowali i opisywali nie tylko to, co działo się
na samych targach, ale też towarzyszący eventowi Festival BOOM! w ramach którego odbywały się
imprezy w całej Bolonii. Gościem honorowym tegorocznej edycji targów jest Emirat Szardży.
Bolońskie targi skupiają przedstawicieli sektora z całego świata. To miejsce do wymiany
doświadczeń, nawiązania kontaktów z zagranicznym wydawcą czy ilustratorem Trzeba przyznać, że
organizatorzy bardzo poważnie podchodzą do tej imprezy, świadczy o tym m.in. ilość odbywanych
konferencji, spotkań tematycznych czy konkursów.
Najważniejszym punktem pierwszego dnia bolońskich targów była uroczystość wręczenia Bologna Ragazzi Award, najbardziej prestiżowej międzynarodowej nagrody dla książki dziecięcej i młodzieżowej, porównywanej do filmowych Oskarów. Co roku nagroda wręczana jest w trzech stałych kategoriach (Fiction, Non Fiction oraz Opera Prima dla debiutujących autorów) i jednej lub dwóch kategoriach specjalnych. W tym roku kategoria specjalna to „Poezja”. Polskie wydawnictwa pokazały swoją siłę, zgłaszając kilkadziesiąt pozycji (tutaj wykaz: Opere partecipanti 2022 (bolognachildrensbookfair.com)
Do nagrody STREGA Komitet Naukowy – pod przewodnictwem Giovanniego Solimine wyłonił
trójkę finalistów ubiegających się o nagrodę za najlepszą narrację w obrazach. Jednym z nich była
pozycja Michała Skibińskiego, Ho visto un bellissimo picchio, ilustracje Ola Bankroft,
tłumaczenie Silvia Mercurio, Wydawnictwo dziecięce Einaudi. Tym razem nie udało się wygrać,
ale już sama nominacja do tej najbardziej prestiżowej włoskiej nagrody jest olbrzymim wyróżnieniem.
W 2018 w Bolonii podczas największych targów książki dziecięcej na świecie, Bologna Children’s
Book Fair, Wydawnictwo Dwie Siostry ogłoszone zostało Najlepszym Europejskim Wydawcą
Dziecięcym Roku, w tym roku też prezentowało się imponująco:
– Praktycznie co roku nasze książki zdobywają nagrody, tak jak w przypadku bardzo pięknej książki
Michała Skibińskiego Widziałem pięknego dzięcioła z ilustracjami Ali Bankroft ( nagrodzona wesja
polska na poprzednich targach) w tym roku wersja włoska jest nominowana do nagrody Strega jako
książka ilustrowana. Przyjeżdżamy do Bolonii od lat, włoski rynek wydawniczy jest dla nas inspiracją.
Mamy wydawnictwa europejskie, z którymi współpracujemy od dawna i które właściwie kupują od nas
książki zanim jeszcze ukażą się w Polsce. Nasze ostatnie pozycje to np. Którędy do Yellowstone?
Dzika podróż po parkach narodowych, autorstwa Aleksandry i Daniela Mizielińskich, także w
wersji francuskiej czy Daj Gryza, tych samych autorów: wartościowa pozycja o historii… kultury
jedzenia na świecie (Włosi mają tu swoją rozkładówkę poświęconą pizzy…). Kolejna książka
zatytułowana jest Co robią uczucia , autorstwa Tiny Oziewicz z ilustracjami Aleksandry Zając, przetłumaczona na ponad 20 języków ( wersja włoska Tutto quello che vorrei). Wydajemy też
wartościowe pozycje włoskiej literatury dziecięcej. Rynek włoskiej książki dziecięcej jest ogromnym
rynkiem, jednym z najważniejszych na świecie. Tradycje ogromnych wydawnictw, z własnymi sieciami
księgarni pozwalają włoskiej branży na bycie tak silną, ale i nasze polskie wydawnictwa wnoszą wiele
nowego – powiedziała nam podczas krótkiej przerwy między spotkaniami Jadwiga Jędryas,
Wydawnictwo Dwie siostry.
Dosłownie kilka minut znalazło dla nas Wydawnictwo Adamada:
– Mamy naszą pozycję cieszącą się niezmiennie dużym zainteresowaniem od 2017 roku – „Łopianowe
Pole” Katarzyny Ryrych przetłumaczone na 16 języków z dofinansowaniem przez Instytut Kultury i
nadal jest zainteresowanie międzynarodowych wydawców tą książką czy O Kamilu, który patrzy
rękami autorstwa Tomasza Małkowskiego – 10 przekładów, w tym na język angielski czy koreański…
Po każdych targach finalizujemy kolejne umowy, te bolońskie są bardzo ważne, bo są typowo
dziecięce. Wystawiamy się też na innych targach, łatwiej jest, jeśli jest organizowane tak jak w
przypadku Bolonii stoisko narodowe. Bardzo się cieszę, że te targi po dwóch latach przerwy
wyglądają jak kiedyś. Byłam w tym roku we Frankfurcie, ale niestety …czuć było oddech pandemii.
Targi są możliwością nawiązania nowych kontaktów i te bolońskie spełniają swoją rolę. O pandemii w
Bolonii przypominają tylko maseczki – powiedziała nam Magda Szpyrko-Ankiewicz, Wydawnictwo
Adamada.
W ramach Bologna Children’s Book Fair po raz pierwszy stacjonarnie odbywają się także branżowe
targi Bologna Book Plus, które zostały pomyślane jako uzupełnienie głównej imprezy. Bologna Book
Plus została zainaugurowana wirtualnie w roku 2021.
W tym roku po raz pierwszy w ramach BBP na międzynarodowej wystawie prezentowane są
najpiękniejsze okładki książek dla dorosłych i przyznawana jest nagroda Jackets off!. W Bolonii
można było zobaczyć trzy projekty z Polski: Kierunek zwiedzania Marcina Wichy (projekt Przemka
Dębowskiego), Jadłonomia po polsku Marty Dymek (projekt typograficzny Olka Modzelewskiego,
projekt okładki Oli Niepsuj) oraz Raster Lichtensteina Agnieszki Wolny-Hamkało (projekt Joanny
Jopkiewicz). I to właśnie ta trzecia propozycja z Polski z wydawnictwa Warstwy wyróżniona
została międzynarodową nagrodą Jackets off! na najpiękniejszą okładkę książki dla dorosłych.
Polska w Bolonii była doskonale widoczna, dzięki stoisku zorganizowanemu przez Instytut Książki z
Krakowa, który skupił na nim 28 wydawnictw. Przestronny stand, z kącikami do rozmów dla każdego
wydawnictwa, świetnie pracująca recepcja udzielająca wstępnych informacji i kierująca
zainteresowanych do konkretnych osób – to wszystko sprawiło, że polski stand cieszył się dużym
zainteresowaniem. Instytut Książki w Krakowie organizacyjnie już w Bolonii wspomogła Polska
Izba Biznesowa we Włoszech, zapewniając między innymi profesjonalne wsparcie na recepcji i
pomoc w rozwiązywaniu problemów, które zwykle w ostatniej chwili pojawiają się na targach.
Z myślą o zagranicznych wydawcach zainteresowanych polską książką dla dzieci Instytut Książki
przygotował na tegoroczne targi także katalog Polish Books for Children & Young Adults 2022.
– W związku z Międzynarodowymi Targami Książki dla Dzieci w Bolonii przygotowaliśmy
katalog „Polish Books for Children & Young Adults 2022”. Książka dziecięca to prawdziwe „polskie
dobro eksportowe” – od wielu lat nasze utwory dla najmłodszych cieszą się dużym zainteresowaniem i
uznaniem za granicą. Zdobywają najważniejsze nagrody branżowe, prezentowane są na prestiżowych
wystawach, a dzięki tłumaczeniom i zagranicznym wydaniom trafiają do małych czytelników w wielu
zakątkach świata. Trzecia edycja naszego katalogu Polish Books for Children and Young
Adults powstała z myślą o zagranicznych wydawcach zainteresowanych polską książką dla dzieci.
Pragniemy przybliżyć im najciekawsze nowości wydawnicze. W katalogu prezentowanych jest 28
tytułów autorstwa najwybitniejszych polskich pisarzy i poetów oraz znanych i cenionych ilustratorów,
z których wiele zostało uhonorowanych najważniejszymi nagrodami i wyróżnieniami literackimi. W
wyborze książek, podzielonych na pięć kategorii wiekowych, pomogło nam grono ekspertów –
literaturoznawców, pedagogów, promotorów kultury, osób od lat współtworzących polski rynek
książki dziecięcej, którzy opracowali także autorskie rekomendacje. Szatę graficzną katalogu
zaprojektowała Katarzyna Adamek-Chase, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie –
powiedziała nam podczas targów Beata Górska, manager projektu w Instytucie Książki.
Katalog można znaleźć pod tym adresem.
Tegoroczna edycja Bologna Children’s Book Fair jest wyjątkowa nie tylko dlatego, że targi znów
odbywają się w formie stacjonarnej. Organizatorzy targów nie zapomnieli o Ukrainie, która po
konsultacji z Ukraińskim Instytutem Książki oraz Ministerstwem Kultury i Polityki Informacyjnej
otrzymała darmowe duże stoisko. Jest ono swego rodzaju manifestem wsparcia.
– Niezwykłe wrażenie wywarła na nas postawa organizatorów targów, którzy dali Ukraińcom stoisko.
Ale to stoisko – i to jest wstrząsający widok – jest puste” – skomentował Dariusz Jaworski, dyrektor
Instytutu Książki, dodając:
–Organizatorzy targów poprosili uczestników o przywiezienie do Bolonii ukraińskich książek dla
dzieci, z których powstanie wystawa. Instytut Książki jest zaangażowany w pomoc dla naszych braci
Ukraińców. Wspieramy Instytut Książki w Kijowie, wydawców ukraińskich, z którymi zresztą od wielu,
wielu lat współpracujemy. Wydajemy bardzo wiele polskich książek w Ukrainie, w tym książki dla
dzieci i dla młodzieży. Dla nas było oczywistą rzeczą, że naszym przyjaciołom z Ukrainy poświęcimy
choć odrobinę uwagi w tym bardzo tragicznym czasie ich zmagań z okupantem i agresorem rosyjskim.
Dlatego prezentujemy w Bolonii przekłady na język ukraiński, także te wydane w ramach naszego
Programu Translatorskiego, prezentujemy też na naszym stoisku różnego rodzaju informacje
wspierające Ukraińców.
Po raz kolejny mogliśmy przekonać się, jak ważne są spotkania na żywo danego sektora. Jeśli
dodatkowo z takiego eventu wynosi się przekonanie, że Polska w tym segmencie ma naprawdę wiele
do pokazania, jeszcze w lepszym nastroju można zakończyć targi i powiedzieć: do zobaczenia za rok!
Tekst: Ewa Trzcińska
Zdjęcia: Łukasz Jarocki, Instytut Książki oraz Bologna Fiere
