W związku z przypadającą 2 kwietnia 17. rocznicą narodzin dla nieba św. Jana Pawła II przypominamy tekst dr Ewy Czaczkowskiej dotyczący nauczania Papieża-Polaka skierowanego do Polaków za granicą
Odpowiedzialne włączanie się w życie społeczne kraju osiedlenia przy równoczesnym zachowaniu własnej tożsamości i duchowej więzi z ojczyzną to według Jana Pawła II warunek twórczej integracji – pisze dr Ewa K. CZACZKOWSKA, historyk i publicystka specjalizująca się m.in. w nauczaniu Jana Pawła II.
Jan Paweł II czuł się częścią wielomilionowej wspólnoty narodu polskiego rozsianej po całym świecie. I choć powody jego „emigracji” były wyjątkowe, jak nikt inny rozumiał Polonię i Polaków za wschodnią granicą kraju. Czuł z nimi tak, jak z ojczyzną, silną duchową więź. „Nie muszę (…) ukrywać tego szczególnego związku, jaki mnie łączy i który głęboko odczuwam z Kościołem i narodem, z którego wyszedłem, ze wszystkimi moimi Rodakami, zarówno żyjącymi w Ojczyźnie, jak i poza nią” – wyznał z okazji otwarcia Domu Polskiego swego imienia w Rzymie przy via Cassia w 1981 r.
Z Polonią, z którą łączyły go, jak mówił, wspólna „Matka, Naród, Ojczyzna”, papież Wojtyła spotykał się zarówno w Rzymie, jak i w czasie licznych pielgrzymek po świecie. Takie spotkania odbył w 45 krajach spośród ponad 120, które odwiedził w czasie zagranicznych podróży – po raz pierwszy w styczniu 1979 roku w czasie pielgrzymki do Meksyku, ostatni raz podczas wizyty w Bułgarii w maju 2002 roku. Pontyfikat Jana Pawła II bez wątpienia ożywił świadomość narodową i religijną Polonii oraz integrację środowisk polonijnych na świecie.
Papieskie nauczanie kierowane do Polaków poza granicami kraju miało dwie warstwy: uniwersalną, wynikającą z pasterskiej posługi papieża jako głowy Kościoła powszechnego, oraz szczegółową, skierowaną do tej konkretnej grupy narodowej jako mniejszości zamieszkującej dany kraj.
Do najważniejszych zagadnień poruszanych przez Jana Pawła II w przemówieniach do Polonii, na co zwracał uwagę znawca tematu ks. prof. Roman Dzwonkowski, należy sprawa integracji. Papież wskazywał, że właściwie pojęta integracja polega na odpowiedzialnym wejściu emigrantów w życie społeczne kraju osiedlenia przy równoczesnym zachowaniu więzi z ojczyzną – z jej duchowością, historią, kulturą, religią i z całym dziedzictwem opartym na chrześcijaństwie i jego kodeksie etyczno-moralnym. A zatem nie izolacja od społeczeństwa kraju osiedlenia, zamknięcie w narodowym getcie, jak również nie asymilacja, która „prowadzi do zniszczenia albo wymazania z pamięci własnej tożsamości kulturowej”.
Papież uczył, że nie można odcinać się od korzeni, z których się wyrasta, gdyż są one dla człowieka kluczem do zrozumienia samych siebie. „Są zaś kluczem dlatego, gdyż wrosły w Chrystusa i jego Kościół”. Jan Paweł II przestrzegał Polaków na emigracji, z których wielu, albo ich przodkowie, opuściło ojczyznę z powodów ekonomicznych, że „każdy dobrobyt osiągnięty kosztem Boga przynosi stratę, przynosi śmierć”. Podkreślał, że tylko człowiek świadomy swej tożsamości, płynącej z wiary, z chrześcijańskiej kultury i zasad moralno-etycznych może zachowa
swą godność i szacunek dla samego siebie, a w konsekwencji stać się odpowiedzialnym i „pełnowartościowym członkiem społeczeństwa, w którym wypadło mu żyć”. Może więc w sposób twórczy wnieść swe duchowe, oparte na chrześcijaństwie dziedzictwo do społeczeństwa kraju osiedlenia, które, jak mówił, w ten sposób staje się dla emigrantów nową, drugą ojczyzną.
Tekst: Ewa K. Czaczkowska, dziennikarka, historyk. Przez wiele lat pracowała w dzienniku „Rzeczpospolita”. Adiunkt w Instytucie Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa UKSW. Autorka książek m.in. „Kardynał Wyszyński. Biografia”, „Siostra Faustyna. Biografia Świętej”.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2021 r.
*Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Źródło: DlaPolonii.pl
