Dzień Języka Ojczystego to święto ustanowione 17 listopada 1999 podczas 30 sesji Konferencji Generalnej UNESCO i obchodzone jest corocznie 21 lutego.
Święto upamiętnienia wydarzenia w mieście Dhace ( obecna stolica Bangladeszu), gdzie w 1952 roku podczas pokojowej demonstracji zginęło pięciu studentów uniwersyteckich, w trakcie której domagali się nadania językowi bengalskiemu statutu jednego z dwóch języków urzędowych w Bengalu Wschodnim należącym wówczas do Pakistanu. Dopiero w 1956 roku rząd Pakistanu po wielu latach sporów, ogłosił język bengalski językiem urzędowym a 21 lutego obchodzone jest Święto Narodowe Bangladeszu.
Bądź z serca pozdrowiona,
Ojczysta święta mowo !
Niby łańcuchem złotym
Wiąże nas twoje słowo.
(…)
Tyś nasza twierdza, tarcza,
Opieka i obrona,
Ojczysta święta mowo,
Bądź z serca pozdrowiona !”
Leopold Staff „Mowa ojczysta”
Dzień ten ma nam przypomnieć, że jako użytkownicy języka polskiego powinniśmy dbać o naszą polszczyznę, a w sposób szczególny troszcząc się o niego mieszkając poza granicami Polski, rozpowszechniając propagowanie kultury polskiej i polskiego języka, ich pielęgnacja przez wcielanie polskich wartości i tradycji w ramach spotkań umożliwiających nie tylko podtrzymywanie polskości za granicą ale również aktywne zapoznawanie się z kulturą, tradycją i finezją językową generacji urodzonej za granicami Polski. Wzajemnym wsparciem, dzieleniem się informacjami i społeczną pomoc w kultywowaniu polskości. Inspirowanie, rozpowszechnianie i propagowanie szczególnie wśród dzieci i młodzieży polskiego języka, historii, tradycji i kultury, ćwicząc posługiwanie sie polskim fachowym słownictwem oraz wzajemnego wspierania się i krzewienia polskiej tożsamości. Nasza miłość do ojczyzny przejawia się również w mowie polskiej, która powinna być wolna od zapożyczeń językowych, wulgaryzmów, musi być poprawna i bogata pod względem słownictwa.
Głównym przesłaniem międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego jest promocja wielojęzyczności oraz zwrócenie uwagi na chronienie różnorodności językowej, bezpośrednio związanej z problemem wymierania języków i kultur. Święto zwraca uwagę na wartość, jaką niesie za sobą zachowanie różnorodności językowej świata. Języki zanikają w dzisiejszych czasach w niepokojącym tempie i jak podaje UNESCO, aż czterdzieści procent światowej populacji nie ma dostępu do edukacji prowadzonej w języku którym mówi na co dzień. To ogromny odsetek, a jednak w ostatnich dziesięcioleciach i tak dokonał się w tym zakresie znaczący postęp.
.
.
Tegoroczny temat przewodni obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego brzmi: „Edukacja wielojęzyczna jest filarem międzypokoleniowego uczenia się”. Ten dzień przypomina również o różnorodności językowej i podkreśla jego wartość dla rozwoju dziedzictwa kulturowego.
W ostatnich latach – między innymi dzięki takim inicjatywom jak działania UNESCO – rośnie zrozumienie wagi, jaką języki ojczyste mają dla posługujących się nimi ludzi, a także zachowania tradycji, jakie za sobą niosą co jest bardzo ważne. Badania naukowe dowodzą jednoznaczne, że nauka języka ojczystego jest niezbędna do osiągnięcia sukcesów szkolnych i nie tylko, podnosi ona poczucie własnej wartości, i już od najmłodszych lat ułatwia rozwój poznawczy i budzi ciekawość. Propagowanie wielojęzyczności w szkołach oznacza także zachowanie i promowanie różnorodności językowej.Warto przypomnieć, że dekada 2022-2032 została uznana przez ONZ Międzynarodową Dekadą Języków Rdzennych. Takie działanie ma zwrócić uwagę na zanikanie języków rdzennych na całym świecie, a także zachęcić do wzmożenia działań na rzecz ich zachowania, rewitalizacji i promocji. Przesłaniem tego święta jest ochrona języków ojczystych, podkreślanie wartości edukacji językowej i promowanie wielojęzyczności.
Tekst Anna Dorota Więckowska
