Jedyna pewna nazwa owoców kaki to nazwa naukowa, czyli ’persymona’, co w języku Indian z Ameryki Północnej oznacza 'suchy owoc’.
W czasach starożytnych Greków persymona określana była jako 'ogień bogów’ lub 'ogień Zeusa’. Z czasem pojawiały się też inne imiona jak hurma, hebanowiec, hebanek, sharon, jabłko Orientu czy chińska śliwka. Według podań historycznych jest ona najstarszym gatunkiem sadowniczym, który był uprawiany od tysięcy lat w Chinach północnych i w Japonii. W Chinach owoc kaki nazywany jest 'drzewem siedmiu cnót’, ponieważ daje dużo cienia, stanowi dobre drewno opałowe, jej listowie to wspaniały nawóz dla gleby, nie jest atakowana przez pasożyty, jej liście mają fantastyczne kolory i służą jako dekoracja, a ponadto jest drzewem długowiecznym. Natomiast jej gałęzie to wymarzone miejsce do zakładania gniazd przez ptaki.
W Japonii persymona doczekała się pięknego określenia, jakim jest 'drzewo pokoju’, ponieważ wiele jej egzemplarzy przetrwało zrzucenie bomby atomowej na Nagasaki w 1945 roku. Na kontynent europejski trafiła w trakcie wojen krzyżowych w Xlll stuleciu, zaś w XlX wieku pojawiła się na terenie Stanów Zjednoczonych, gdzie zaczęli ją masowo hodować rolnicy z Kalifornii.
Unikatowe właściwości prozdrowotne owoców kaki są wykorzystywane w medycynie chińskiej już od wieków. Gorące okłady z wyciagów tej rośliny stosowane są do leczenia miejsc po ukąszeniu przez węże i na podrażnioną skórę. Chińczycy spożywają też napój z gotowanych liści persymony w terapii nowotworów, w celu zmniejszenia krzepliwości krwi, obniżenia ciśnienia i poziomu cholesterolu. Owoce kaki są kopalnią witaminy A, która ma działanie antybakteryjne, ujedrniajace i odmładzające dla skóry, włosów i paznokci. Witamina A jest również przeciwutleniaczem,dzięki czemu niszczy wolne rodniki i spowalnia proces starzenia. Zawarta w owocach kaki witamina C pokrywa aż 80%dziennego zapotrzebowania na kwas askorbinowy.Witamina ta jest również przeciwutleniaczem, a także stymuluje wydajność naszego układu odpornościowego i pobudza wytwarzanie białych krwinek, które są główną linią obrony naszego organizmu przed infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi i grzybiczymi. Poza witaminą A i kwasem askorbinowym owoce kaki dostarczają nam wielu innych przeciwutleniaczy, takich jak katechiny, gallokatechiny, beta-karoten, likopen, luteina, zeaksatyna i kryptoksatyna. Związki te wykazują nie tylko działanie przeciwwolnorodnikowe, ale też chronią nas przed nowotworami. Owoce kaki mają w swym składzie niewiele tłuszczów, ale zawierają mnóstwo błonnika pokarmowego.Pomaga on obniżyć ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, daje uczucie sytości, poprawia perystaltykę jelit oraz ułatwia pozbycie się toksyn z organizmu.
Persymona składa się aż w 80% z wody, z tego powodu jest ona naturalnym diuretykiem. Zawiera też dużą ilość cukrów, dlatego osoby cierpiące na cukrzycę powinny się jej raczej wystrzegać. Pomimo słodkiego miąższu, nie jest owocem bardzo kalorycznym: 100-gramowa porcja to 70kcal, przy czym są to prawie wyłącznie kalorie pochodzące z węglowodanów. Owoc ten zawiera też duże ilości potasu, który przyczynia się do rozszerzenia naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia krwi, a także poprawia ukrwienie całego organizmu, zwiększając w ten sposób nasze funkcje poznawcze, napięcie mięśni i poziom energii. Dostarcza nam również manganianu (wpływa on na prawidłowy rozwój tkanki kostnej), miedzi (hamuje rozwój bakterii i jest niezbędna do wytwarzania melaniny), magnezu, fosforu, żelaza oraz witamin z grupy B.
Persymona obfituje w kwas betulinowy, który jest bardzo silną bronią w walce z rakiem oraz zeaksanyne-karotenoid, który zapobiega zwyrodnieniom plamki żółtej oka (głównej przyczynie utraty wzroku w starszym wieku). Ponadto zawarty w niej beta-karoten (prowitamina A), zapobiega uszkodzeniu soczewki i powstaniu zaćmy.
Persymona ma poza tym zbawienne działanie na naszą cerę, a wyciąg z niej jest składnikiem wielu kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery problematycznej-trądzikowej, tłustej czy mieszanej. Maseczkę ściągającą z owoców kaki można przygotować samodzielnie, wystarczy wymieszać świeży miąższ owocu z białkiem jaja kurzego i nałożyć tak przygotowaną papkę na twarz.
Naukowcy z Kraju Kwitnącej Wiśni twierdzą, że persymona może silnie hamować rozwój komórek białaczki (MOLT-4) w sposób zależny od dawki, i wywołać ich apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórkową. Jak wynika z badań przeprowadzonych na Mie University, efekty są widoczne już po 3 dniach kuracji. Japończycy wykorzystują także tę cudowną roślinę do produkcji napojów alkoholowych, w tym do produkcji sławnej sake. Owoce kaki kształtem przypominają pomidory i są zaopatrzone w cztery listki.
Niektóre odmiany są bardzo cierpkie zanim dojrzeją (zawierają one taninę, która ma działanie przeciwnowotworowe), a inne nie wykazują tej właściwości. Mogą one występować w różnych wariantach kolorystycznych – od jasnego, żółtopomaranczowego po ciemny, pomarańczowoczerwony. Niedojrzałe owoce kaki należy zostawić na kilka dni w ciepłym miejscu (najlepiej w sąsiedztwie jabłek) i dojrzeją one same. Natomiast dojrzałe owoce należy przechowywać w lodówce (maksymalnie 2-3dni), ponieważ szybko pleśnieją. Możemy je również zamrozić w całości (bez listków) lub wystawić na słońce i spożywać po wysuszeniu (w smaku przypominają wówczas figi). Zwykle owoce kaki jemy surowe – łyżeczką lub pokrojone w plasterki. Doskonale uzupełniają one smak owocowych salatek, deserów lodowych lub bitej śmietany. Sprawdzają się także jako składnik dżemów i galaretek.
Do tej pory człowiekowi udało się wyhodować aż tysiąc odmian tej rośliny. We Włoszech najbardziej znane są: Loto di Romagna, Vaniglia della Campania, Fuyu, Kawabata, Suruga oraz, przeznaczona głównie na eksport, odmiana Siciliana di Misilmeri.
Korespondencja: Józefina Plesner
