Ponad 6350 dzieci i młodzieży polskiego pochodzenia z zagranicy uczestniczyło w wakacyjnych pobytach edukacyjnych w Polsce w 2019 r. Przybyli oni do naszego kraju wraz z opiekunami na zaproszenie polskich organizacji pozarządowych. Na organizację takich pobytów Prezydium Senatu w br. zleciło 44 polskim organizacjom pozarządowym 47 zadań na łączną kwotę 10 074 829 zł. Stanowi to ponad 10% kwoty przeznaczonej w bieżącym roku na opiekę Senatu nad Polonią i Polakami za granicą. Działania te są realizowane w ramach kierunku 1. Edukacja. Jest to jeden spośród sześciu kierunków działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą w latach 2017-2019, określonych w uchwale nr 9 Prezydium Senatu z 23 września br.
Dla naszych młodych rodaków wakacyjne pobyty mają stanowić uzupełnienie edukacji i wsparcie w nauce języka polskiego i przedmiotów ojczystych (kultury, historii, geografii), mają też umacniać więzi z Polską, motywować do dalszego poznawania kraju przodków, a także stwarzać okazję do integracji oraz poznania polskich rówieśników. Integracja ma znaczący wpływ na naukę, stąd wiele działań jest nazywanych jest „pobytami edukacyjno-integracyjnymi”.
Zadaniami objęto 33 kraje świata. Najwięcej uczestników pochodziło z Ukrainy, Białorusi i Litwy, lecz działania adresowane były także do środowisk polonijnych w wielu innych krajach. Uczestnicy byli rekrutowani przez licznych partnerów zagranicznych – organizacje polonijne i domy polskie, szkoły dzienne, sobotnie, parafialne, organizacje skautowe, parafie i duszpasterstwa. W rekrutacji nie zapomniano o podopiecznych domów dziecka oraz świetlic środowiskowych.
Oto kraje, do których skierowano w tym roku zadania zlecone w formie pobytów edukacyjnych: Argentyna, Australia, Azerbejdżan, Belgia, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Brazylia, Bułgaria, Chile, Czechy, Francja, Gruzja, Hiszpania, Irlandia, Kanada, Kazachstan, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Paragwaj, Peru, Rosja, Rumunia, Singapur, Szwajcaria, Turkmenistan, Ukraina, USA, Uzbekistan, Wenezuela, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.
Największą liczbę uczestników zaprosiły takie organizacje, jak Caritas Polska, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Stowarzyszenie „Parafiada” im. św. Józefa Kalasancjusza i Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie.
Pobyty wakacyjne realizowane były na terenie całego kraju. Działania organizowane były w różnych formach: obozów językowych, sportowych, artystycznych, wycieczek krajoznawczych, szkoleń liderskich, obozów harcerskich, zgrupowań religijnych, zlotów młodzieżowych i harcerskich. Organizowane zajęcia pełniły jednocześnie rolę intensywnych kursów języka polskiego, brało w nich udział wiele osób, które zamierzają rozpocząć naukę bądź studia w Polsce. Program nauczania dostosowany był do wieku oraz stopnia zaawansowania, a nauka podczas pobytów przeplatała się z innymi aktywnościami – turystyką, sportem, uczestnictwem w działaniach i wydarzeniach kulturalnych, a także doskonaleniem przydatnych umiejętności (np. pierwsza pomoc, amatorskie kręcenie filmów). Na obozie czy kolonii czas był wypełniony od rana do wieczora, a program zawierał różnorodne zajęcia.
Oto przykłady niektórych programów wakacyjnych:
”Letnie obozy parafiadowe z udziałem Polonii i Polaków z zagranicy” są projektem cyklicznym. Przez ostatnie 25 lat Stowarzyszenie Parafiada nawiązywało kontakty z instytucjami i organizacjami polonijnymi, z Polakami ze Wschodu, takimi jak związki Polaków, szkoły polskie, kluby sportowe, parafie z prowadzonym duszpasterstwem w języku polskim na Litwie, Łotwie, Białorusi, Ukrainie i w Rosji. W 1992 r. grupy ze środowisk polonijnych po raz pierwszy uczestniczyły w programie parafiadowym w ramach Międzynarodowej Parafiady Dzieci i Młodzieży w Warszawie. Począwszy od 1995 r. Letnie Obozy Parafiadowe z udziałem Polonii i Polaków z zagranicy stały się projektem realizowanym każdego roku dla 9 do 51 grup polonijnych. Grupy biorące udział w projekcie pochodziły z ponad 40 różnych miejscowości z 5-6 państw Europy Środkowo-Wschodniej. Dzięki takiej długoterminowej współpracy w środowiskach polonijnych powstawały nowe projekty, inicjatywy, nawiązywały się przyjaźnie i przydatne kontakty – np. w kilku krajach Europy Wschodniej, na Litwie, Łotwie, Białorusi i Ukrainie organizowane były kolejne edycje wydarzeń o charakterze sportowo-kulturalno-formacyjnym, zwanych Parafiadami Polonijnymi. W ramach tegorocznego zadania odbyło się 10 dwutygodniowych turnusów dla 816 uczestników polonijnych. Beneficjentami były dzieci i młodzież wraz z opiekunami z 5 państw: z Białorusi, Litwy, Łotwy, Ukrainy i Rosji. Realizacja każdego z turnusów przebiegała równolegle dwiema ścieżkami programowymi. Pierwsza ścieżka programowa obejmowała program warsztatów nauki języka polskiego i ogólnej wiedzy o Polsce. Drugą ścieżkę programową wyznaczała parafiadowa triada „stadion – teatr – świątynia”. W związku z tym dzienny program każdego Letniego Obozu Parafiadowego obejmował zajęcia o charakterze rekreacyjno-sportowym, edukacyjno-kulturalnym i integracyjno-formacyjnym. Dodatkowo niektóre turnusy miały rozszerzony program jednego z trzech filarów triady parafiadowej bądź warsztatów języka polskiego.
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” przygotowało w bieżącym roku kompleksowy program pobytów integracyjno-edukacyjnych „Lato z Polską”, wychodzący naprzeciw oczekiwaniom dzieci, młodzieży, ich rodziców oraz nauczycieli, z uwzględnieniem specyfiki danych środowisk. Sama akcja „Lato z Polską” organizowana była już po raz jedenasty, choć Stowarzyszenie posiada 29-letnie doświadczenie we współpracy z organizacjami polskimi poza granicami kraju, a w tym praktykę w organizowaniu kolonii wakacyjnych w kraju. Większość adresatów tegorocznego projektu uczestniczyła w pobytach edukacyjnych w Polsce po raz pierwszy, a wyjazd do Polski był dla nich nagrodą za postępy w nauce języka polskiego. Każdorazowo program dostosowany był do potrzeb konkretnej grupy polonijnej. Tegoroczne „Lato z Polską” skierowane było do dzieci i młodzieży (również studentów) z następujących krajów: Irlandia, Białoruś, Ukraina, Litwa, Mołdawia, Węgry, Łotwa, USA, Kanada, Rosja, Austria, Czechy, Bułgaria, Szwajcaria, Hiszpania, Uzbekistan, Kazachstan, Azerbejdżan, Turkmenistan, Włochy, Francja, Belgia, Australia, Singapur, Brazylia, Wenezuela. Głównym założeniem pobytów programowym było pokazanie dzieciom i młodzieży polonijnej z całego świata kraju ojczystego ich rodziców i przodków, jego zabytków, kultury, obyczajów, folkloru i życia współczesnego, oraz integracja z rówieśnikami z Polski. Nauka języka polskiego, historii i geografii w połączeniu z wypoczynkiem oraz rozwijaniem zainteresowań (m.in. sportowych, artystycznych, językowych) dała możliwość nie tylko poszerzenia wiedzy o Polsce, jej dzisiejszych realiach, ale również utrwalała w uczestnikach poczucie tożsamości narodowej. Pobyty dzieci i młodzieży były organizowane na terenie całego kraju , w różnorodnych geograficznie regionach, przy wsparciu samorządów lokalnych, które są często ich gospodarzami, dzięki czemu łatwiej jest przyjąć większe grupy uczestników oraz zapewnić kontakt z polskimi dziećmi. Samorządy lokalne wszystkich szczebli od lat partycypują znacząco w kosztach tego projektu.
Akcję „Polska jest w Tobie”, zapowiedzianą w czasie V Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy, sfinansowano w głównej mierze ze środków Senatu. Udział w projekcie części uczestników dofinansowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej, a preferencyjne koszty przelotów zostały zaoferowane przez Polskie Linie Lotnicze LOT SA. Do udziału w tegorocznej, pilotażowej edycji programu zaproszono około 300 osób. Ze względu na postulat zintegrowania rozdrobnionych i rozproszonych inicjatyw kolonijnych Prezydium Senatu zleciło organizację obozów w ramach programu „Polska jest w Tobie” tylko dwom organizacjom: Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzi” (zadanie pod nazwą „Polska z plecakiem) i Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” (zadanie „Lato z Polską”, w ramach którego odbyły się dwa turnusy kolonii „Polska jest w Tobie”). W obozach organizowanych przez Fundację udział wzięła młodzież polskiego pochodzenia ze Wschodu – 170 osób z Rosji (Syberii), Kazachstanu, Białorusi i Łotwy. W obozach zrealizowanych przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” udział wzięło 70 osób – młodzieży polonijnej z Brazylii, USA, Belgii, Francji, Irlandii i Włoch.
Na program pobytu złożył się dwutygodniowy intensywny kurs języka polskiego, któremu towarzyszyły warsztaty z polskiej literatury, historii i sztuki (w Soczewce pod Płockiem), połączony ze zwiedzaniem Warszawy, a także – objazd po Polsce dla 75 osób z Kazachstanu i Rosji. W czasie pobytu młodzież spotykała się z prezydentem Polski, marszałkiem Senatu, ministrem edukacji narodowej, z powstańcami warszawskimi oraz z przedstawicielem Instytutu Pamięci Narodowej.
W 2019 r. po raz pierwszy szeroko skierowano uwagę ku Polonii w Ameryce Południowej, zlecając do realizacji ofertę adresowaną do niekiedy nawet czwartego i piątego pokolenia emigracji na tym kontynencie. Na zaproszenie polskich organizacji pozarządowych Polskę w tym roku odwiedzały grupy z Argentyny, Brazylii, Peru, Chile, Paragwaju, Wenezueli.
