Wszystkie pomniki niedźwiedzia Wojtka w Polsce i na świecie

To  jedyny niedźwiedź na świecie, którego uznano za bohatera wojennego, jedyny z tytułem kaprala. Mamy już 16 pomników misia Wojtka na świecie. Pomniki te upamiętniają bohaterskich żołnierzy generała Andersa i wzruszające losy niedźwiedzia, który dzielnie wraz z wojskiem przeszedł szlak bojowy i w ten sposób stał się symbolem 22. Kompanii Armii Andersa.

Dzięki postaci Wojtka młodzi ludzie chętniej słuchają wspomnień i historii z tamtych lat, w pewien sposób jest on łącznikiem pomiędzy nowym a starszym pokoleniem.

Jego historia jest naprawdę  wyjątkowa. Niedźwiedź towarzyszył polskim żołnierzom w ich szlaku wojennym, brał udział m.in w bitwie pod Montecassino. Nie gardził miodem, ale też piwem i papierosami, często broił, podkradał jedzenie i siłował sie z żołnierzami, a nawet pomagał nosić ciężkie skrzynie z amunicją… Niestety jego historia miała smutny koniec. Po wojnie trafił do ZOO w Edynburgu, gdzie mieszkał w 10-metrowej klatce, gdzie zmarł w 1963 roku w wieku 22 lat… Dziś coraz częściej jego postać upamiętniają pomniki, których liczba z roku na rok wzrasta.

                                          Pomniki Niedźwiedzia Wojtka w Polsce

ŻAGAŃ – To pierwszy pomnik niedźwiedzia Wojtka w Polsce. Rzeźbę odsłonięto 7 czerwca 2013 na Placu Słowiańskim w Żaganiu zaprojektowaną przez Wiolettę Sosnowską a wykonaną przez Stanisława Grzesiowskiego.  Fundatorem  jest – Starostwo Powiatowe w Żaganiu. Pomnik misia Wojtka odsłonił „mały Wojtek”, prof. Wojciech Narębski, który jest ostatnim żyjącym w Polsce żołnierzem 22 KZA.

SZYMBARK – Pomnik został odsłonięty 17 września 2013. Rzeźba z brązu   – gdańskiej artystki Izydy Srzednickiej-Sulkowskiej – ma wysokość 185 centymetrów  – dokładnie tyle, ile miał Wojtek. Niedźwiedź w łapie trzyma pocisk, na  głowie ma żołnierską czapkę, a  na ramieniu biało-czerwoną przepaskę.

KRAKÓW – 18 maja 2014 roku  odsłonięto pomnik autorstwa artysty rzeźbiarza Wojciecha Batki w parku im. Henryka Jordana podczas obchodów 70 rocznicy zdobycia klasztoru na Montecassino przez żołnierzy II Korpusu pod dowództwem gen. Andersa. Pomnik został odlany z brązu o  wielkości 2,3 metra. Pomysłodawca pomnika, Brytyjczyk mieszkający w Krakowie Richard Lucas,  podpowiada, że niedźwiedź prawą łapą  wskazuje drogę do pomnika swojego dowódcy, gen. Władysława Andersa.

WARSZAWA – 30 maja 2017 roku  odsłonięto pomnik i nadano imię „Misia Wojtka” Przedszkolu nr 99 w Warszawie przy ul. Siewierskiej 3. Podczas bitwy pod Montecassino kapral Wojtek pomagał w noszeniu ciężkich skrzyń z amunicją artyleryjską i nigdy nie zdarzyło mu się żadnej upuścić. Od tamtej pory symbolem 22 Kompanii stał się niedźwiedź z pociskiem w łapach. Właśnie tak jest zaprezentowany  bohaterski niedźwiedź w ogrodzie przedszkola.

POZNAŃ  – 30.09.2018 w poznańskim Nowym Zoo stanął pomnik niezwykłego niedźwiedzia – Kaprala Wojtka. Darczyńcą figury  jest pani Krystyna Wieczorek, autorka książki pt „Miś Wojtek Wspaniały” wraz z rodziną Państwa Jaśkowskich, a pomysłodawcą pomnika jest  Mariusz Jaśkowski. Skąd wziął się pomysł? Oto co nam odpowiedział Rzecznik poznańskiego Zoo:  ,,Pomysł, by w naszym Zoo upamiętnić to zwierzę wziął się stąd, że od 2013 w poznańskim Zoo działa azyl dla niedźwiedzi a ulica prowadząca do dyrekcji Zoo od 2 lat nosi nazwę właśnie Kaprala Wojtka. Azyl to miejsce spokojnej starości dla niedźwiedzi po traumatycznych przejściach, po wykorzystywaniu ich w cyrkach lub po latach spędzonych w niewoli w niewłaściwych warunkach. W poznańskim zoo dom znalazło 7 niedźwiedzi brunatnych, każdy z nich ma do dyspozycji wybieg o powierzchni kilku tys. m2 lasu (4,5- 8 tys m2) z basenem. Cały azyl liczy sobie 3,5 ha lesistego, pagórkowatego terenu. Czują się u nas tak dobrze, że po latach, kiedy nie mogły żyć w zgodzie ze swoją naturą, zimą zapadają w prawdziwy zimowy sen, a jedna z niedźwiedzic, Gienia, sama kopie sobie gawrę w ziemi na wybiegu, choć pierwsze 13 lat swojego życia żyła tylko na maleńkim, betonowym wybiegu.”

i tu dodaje z żalem … Wielka szkoda, że kiedy Kapral Wojtek przechodził po wojnie na wojskową „emeryturę”, nie było jeszcze wówczas tego rodzaju ośrodków dla zwierząt.’

,,Poznańskie ZOO ma jedyny w Polsce azyl dla niedźwiedzi nie ma więc lepszego miejsca na uhonorowanie kaprala Wojtka – mówi dyrekcja  ZOO

SZCZECIN  – W centrum skweru znajdującego na szczecińskim osiedlu Krzekowo-Bezrzecze 23 maja 2019 odsłonięto pomnik ważący 400 kilogramów. Pod łapami dzielnego misia znajduje się skrzynka z amunicją, a na jego grzbiecie można sobie usiąść. Twórcą pomnika wykonanego z brązu jest Bogdan Ronin-Walknowski.

SOPOT – 1 września 2019 – to pierwszy pomnik W MUNDURZE KAPRALA!  Przedstawiony przez rzeźbiarza Pawła Sasina. U jego stóp leży żołnierski plecak z „zapasowym drugim sercem”, jak mówi piosenka. Postać Wojtka odlana z brązu razem ze skrzynią po amunicji waży ok. 200 kg i mierzy ok. 2 metrów. Wyciągniętą łapkę można interpretować  jako gest oznaczający „nigdy więcej wojny” lub  łapkę wyciągniętą w geście pokojowym. Fundacja na rzecz stworzenia rzeźby uzbierała 200 tys zł. , w zbiórkę zaangażowani byli ludzie z całego świata, a duży wkład w ostateczny sukces inicjatywy miała Polonia z Wielkiej Brytanii.

GRYFINO – Trwa akcja ,,Cegiełka,, – zbiórka pieniędzy na nowy pomnik w Gryfinie, szacowany koszt  postawienia pomnika o wysokości około 180 cm to co najmniej 30 tysięcy złotych.

                                                        

Wrocław – Inauguguracja mini-pomnika miała miejsce we wrześniu 2020 roku w parku Andersa niedaleko plenerowego FoRest Bar. Niedźwiedz siłuje się z krasnalem i przypomina żołnierza. Robi to samo co legendarny niedźwiedź Wojtek, który tak spędzał czas ze swoimi opiekunami.

Pomniki we  Włoszech 

IMOLA – 19 kwietnia 2015 w Imoli odsłonięto pierwszy  pomnik Wojtka we Włoszech  podczas 70 rocznicy wyzwolenia Imoli  przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.  Niedźwiedź  wspina się po kamiennych stopniach, aby osadzić na ich szczycie flagi Polski i Włoch. Pomnik wyszedł z rąk włoskiego rzeźbiarza  z Bolonii Luigiego Enzo Mattei. Niedźwiadek jest niewielki ale za to wzbudza dużo sympatii , jego pomnik znajduje się przy wjeździe do miasta tuż obok pomnika poświęconego żołnierzom 2. Korpusu Polskiego, odsłonięty w 60. rocznicę wyzwolenia Imoli pomiędzy ulicą via della Resistenza a via Mulino Vecchio, jest dobrze widoczny z głównej ulicy.

CASSINO – 15 maja 2019 w Cassino odsłonięto pomnik Wojtka, który stoi na dwóch łapach. Wykonany został z cennego marmuru, pochodzącego ze złoży w pobliskiej miejscowości Coreno Ausonio. Dlatego pomnik jest nieco inny od tych, które już poznaliśmy. Tutejszy Wojtek ma bardzo jasny kolor, w czym wcale nie przypomina niedźwiedzia brunatnego lecz raczej polarnego. Pomnik ustawiony na Piazza XV Febbraio u stóp historycznego wzgórza ma prawie 2 metry wysokości i waży ćwierć tony. Na tabliczce obok widnieje napis po włosku, polsku i angielsku: „Pamięci misia Wojtka, przyjaciela żołnierzy, służącego wiernie w latach 1942-1947 w Korpusie generała Władysława Andersa. Ocalić od zapomnienia”. Postawienie rzeźby przedstawiającej niedźwiedzia stojącego na dwóch łapach to inicjatywa byłego burmistrza miasta Carlo Marii D’Alessandro. To drugi pomnik Wojtka we Włoszech.

                                   

VENAFRO

17 maja 2022 roku, o godzinie 17.00 przy Via Maiella w Venafro odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika niedźwiedzia Wojtka. Vennafro znajduje się w prowincji Isernia w Molise… dokładnie na ziemi, na której obozowała 22.Kompania Zaopatrywania Artyleri z niedźwiedziem. Pomnik poświęcony jest Miśkowi Wojtkowi i 22. Kompanii Transportowej. Został zbudowany przez stowarzyszenie Winterline – Venafro Luciano Bucci i stowarzyszenie Centrum Studiów Politycznych Lello Castaldiego. Obecni na wydarzeniu: Maurizio Nowak Prezes Stowarzyszenia Polskich Rodzin Walczących we Włoszech; Związek Polaków w Kalabrii; Stowarzyszenie Via dell’Ambra – Modena Dorota Wiśniewska; Biskup diecezji Isernia / Venafro S.E. Mons. Cibotti; radna gminy Venafro Marina Perna; Odznaczony Orderem Dziennikarzy Molise Vincenzo Cimino.

Foto Lello Castaldo
Foto Lello Castaldo

Pomniki w Wielkiej  Brytanii

LONDYN – Tu stoi pierwszy pomnik misia Wojtka dokładnie w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie wykonana z marmuru i brązu. Instytut Polski i Muzeum im. generała  Sikorskiego – polska placówka kulturalna w Wielkiej Brytanii, stawiająca sobie za cel gromadzenie, opiekę, opracowanie naukowe oraz udostępnianie archiwów polskiego rządu na uchodźstwie i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Obecnie Instytut posiada status organizacji charytatywnej. Utrzymuje się głównie z dobrowolnych datków osób prywatnych i instytucji. Większość personelu pracuje społecznie. Jego prezesem jest inż. Krzysztof Barbarski, a kierownikiem archiwum dr Andrzej Suchcitz. Główna część muzeum poświęcona jest okresowi drugiej wojnie światowej.  Pierwszy pomnik Niedźwiedzia Wojtka jest autorstwa brytyjskiego rzeźbiarza Davida Hardinga. Muzeum Instytutu posiada spory zbiór pamiątek po Wojtku pośród innych dokumentów poświęconych Polskim Siłom Zbrojnym na Zachodzie.

GRIMSBY – Anglia  W 28.11.2011 roku w parku Weelsby Woods odsłonięto  drewniany pomnik niedźwiedzia  o naturalnych wymiarach, który dźwiga artyleryjski pocisk. Pomnik ma upamiętnić pobyt polskiego regimentu po zakończeniu II wojny światowej w Grimsby. Wielu polskich żołnierzy  osiedliło się  w miasteczku i okolicznych miejscowościach. Na cześć pułku Towarzystwo Polsko-Polskie zebrało tysiące funtów na ten cel. Wojtek został uhonorowany  w parku Weelsby Woods z pamiątkową tablicą i rzeźbą.

EDYNBURG Szkocja  7 listopada 2015 w Princes Street Gardens w Edynburgu odsłonięto naturalnej wielkości pomnik niedźwiedzia, kaprala Wojtka, z żołnierzem (Piotr Prendysz -jego opiekun), autorstwa rzeźbiarza Alana Herriota. Pomnik Wojtka stoi w samym sercu miasta, w parku przy Princes Street w cieniu edynburskiego zamku.  Do projektu dołożyła  się jedna z łódzkich firm budowlanych sponsorując transport strzegomskiego granitu do Szkocji a postawieniem monumentu zajęła się  polsko-szkocka Fundacja Wojtek Memorial Trust. Fundacja utworzona przez Aileen Orr (autorkę książki „Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz Armii Andersa”), Krystynę Szumelukową i gen. Euana Loudona. Koszty wzniesienia dwumetrowej wysokości pomnika szacuje się na 200 tys. funtów. Ciekawostką jest że po raz pierwszy pomnik Wojtka (w miniaturze) pokazano publicznie na wystawie w 90 rocznicę zakończenia pierwszej wojny światowej w listopadzie 2008 roku w edynburskim parku Broughton Redbraes, świętując polsko-szkockie braterstwo broni.

 DUNS – Szkocja- jest miastem partnerskim Żagania od 1993 roku.  24 kwietnia 2016 roku w mieście na Golden Square o godzinie 15:00 odsłonięto pomnik niedźwiedzia żołnierza Wojtka jako dar od mieszkańców Żagania, to  bliźniaczy pomnik żagańskiego niedźwiedzia. Jego odsłonięcie  zbiegło się z 70 rocznicą bitwy o Montecassino we Włoszech, w której zginęło lub zostało rannych 55 .000 żołnierzy. Wzorowany na żagańskim pomniku, został wykonany w Polsce i ofiarowany mieszkańcom Duns. Na pomniku  umieszczona jest płyta z napisem „Od mieszkańców Żagania”. Inicjatorką przedsięwzięcia jest jego autorka Wioletta Sosnowska, nauczycielka z Zespołu Szkół Tekstylno-Handlowych w Żaganiu , a także jest koordynatorką międzynarodowego projektu „Ścieżki pokoju”-  eTwinning. Realizacja projektu zakoczyła się pomyślnie dzięki zbiórce pieniędzy wśród mieszkańców Żagania oraz głównych sponsorów pomnika jakim jest Burmistrz Miasta Żagań oraz firma KLIMATECH .

PENHROS  – Anglia – To jeden z najbardziej nietypowych  i najmniej znanych pomników, niewielki, prawdopodobnie drewniany miś, w leniwej pozycji ,,zasłużonego ,, relaksu  przebywa na  Polskim Osiedlu w Penhros. Na tym osiedlu znajdują się Domy spokojnej starości… tak więc pozycja niedźwiadka  jest jak najbardziej usprawiedliwiona. Przebywają tam głównie weterani. Osiedle Penrhos jest własnością Polish Housing Society Limited, zarejestrowaną organizacją charytatywną, która powstała w 1949r. Celem tej organizacji  od zawsze jest zapewnienie mieszkań i pomoc polskim żołnierzom i rodzinom, którzy pozostali w Wielkiej Brytanii  po Drugiej Wojnie Światowej. Osiedle powstało na terenie bazy lotniska RAF Penrhos, która po wojnie służyła jako obóz PKPR i idealnie nadawała się na stworzenie osiedla. Wraz z upływem lat, drewniane baraki zostały zastąpione mieszkaniami wybudowanymi dla osób w podeszłym wieku potrzebujących opieki. Tak więc stara baza lotniska przekształciła się w „Polską Wioskę” z kościółkiem, biblioteką, świetlicami, sklepem a nawet  działkami. Osiedle  położone jest na terenie 20 akrowego parku. Rośnie tu dużo różnego rodzaju drzew, krzewów i kwiatów. Ogródek otoczony murem oraz inne aleje na terenie osiedla, oferują rezydentom dużo wolnej  przestrzeni na spacery i relaks. Rzeźba Wojtka przyjechała do Penrhos razem ze swoim właścicielem śp. Stanisławem Gieszczykiewiczem-Jaroń w 2004 r. i został umieszczony pod oknem do mieszkania państwa Gieszczykiewicz-Jaroń, gdzie stoi do dnia dzisiejszego. Jest wyrzeźbiony z drewna. Ma rozmiar 80 cm wysokości, 40 cm szerokości, obwód 133 cm (tak samo jak drzewo, z którego został wyrzeźbiony). Kilka lat temu przeszedł remont i wzmocnienie. Niestety obecnie rzeźba jest w nienajlepszym stanie i zaczyna próchnieć.

Korespondencja: Aneta Malinowska, autorka stron 
Polacy z Bolonii i okolic i Aneta Malinowska – fotografie, pittura

Dla tych, którzy jeszcze nie poznali historii Wojtka zapraszamy do przeczytania: Miś Wojtek




2 thoughts on “Wszystkie pomniki niedźwiedzia Wojtka w Polsce i na świecie

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *