Willa Toeplitz powstała pod koniec XIX w. na wzgórzu u stóp Sacro Monte. Obecnie to elegancka dzielnica Sant’Ambrogio Olona w Varese (ok. 60km na pólnoc od Mediolanu).
Posiadłość należała do zamożnej rodziny niemieckiej Hannesen. W 1914 r. nabył ją polski bankier, Józef Toeplitz, po czym rozpoczął pierwsze prace renowacyjne i przebudowy rezydencji. Jednym z nowszych elementów rezydencji mialo być małe, aczkolwiek świetnie wyposażone obserwatorium astronomiczne na szczycie istniejącej już wieżyczki. Toeplitz wybudował również kapliczkę pięknie udekorowaną freskami przez polskiego artystę Rosena. Powiększył również park otaczający rezydencję o prawie 8 hektarów. Ogrody all’italiana przeplatają się z parkiem w stylu angielskim. Park zaprojektowany przez francuskiego architekta urozmaicają liczne fontanny, długie schodkowe wodospady, rozległa kanalizacja wodna…
Jadwiga Toeplitz-Mrozowska, druga żona Toeplitza wzbogaciła park o wiele rzadkich i egzotycznych gatunków roślin, które przywoziła ze swoich podróży po Azji. I to właśnie dzięki Jadwidze park stał się centrum intensywnego życia kulturalnego tutejszej arystokracji.
Na początku lat 20-tych XX wieku, dzięki rozległym kontaktom i trafnej strategii finansowej Toeplitza, a także stopniowej ekspansji banku za granicą, min. w Londynie i Nowym Yorku (filia powierzona bratu, Ludwikowi Toeplitzowi), Banca Commerciale Italiana osiąga dominującą rolę we Włoszech. W 1929r. bank kontroluje ok. 20% kapitału wszystkich włoskich spółek akcyjnych.Sukcesy banku na rynku międzynarodowym (filie w 20 krajach) pozwalają Toeplitzowi na dość dużą autonomię w stosunku do reżimu faszystowskiego, przynajmniej do wybuchu nowego krachu na giełdzie. Na przełomie 1926/27 powstają nowe kontrasty pomiędzy Toeplitzem a Mussolinim. Reżim poważnie szkodzi interesom klientów banku, a do tego nasilają się ataki personalne w stosunku do Toeplitza.
W 1931 brak płynności banku zmusza dyrekcję do zaakceptowania planu ratowania instytutu przez środki rządowe za cenę całkowitego rozczłonkowania banku i rezygnacji z calego pakietu akcji. W 1933r. rząd zażądał dymisji Toeplitza pozostawiając mu funkcję wicedyrektora, ale w rok później Toeplitz sam postanawia definitywnie odejść.
W 1938r. Toeplitz zmarł w swojej rezydencji w Sant’Ambrogio Olona, w Varese. W 1966r. zmarła jego żona Jadwiga.
Willa Toeplitz przeszła na własność miasta Varese w 1972r. Niektóre sale willi należą obecnie do uczelni Università degli Studi dell’Insubria.
Wstęp do parku (obecnie rozciągającym się na przestrzeni 4 ha) jest wolny i bezpłatny dla mieszkańców i turystów. Wokół parku rozciąga się las, oraz tereny sportowe.
Korespondencja Agnieszka B. Gorzkowska i Aleksandra Seghi
