Ostatnie 30 lat to wzrost spektakularny wzrost nierówności majątkowych tak w Polsce, jak na
całym świecie. Z najnowszego raportu World Inequality Lab wynika, że biedniejsze 50 proc. ludzi
posiada jedynie 2 procent światowego bogactwa. W Polsce w 1990 r. biedniejsza połowa
społeczeństwa zarabiała 28 proc. dochodu narodowego, podczas gdy dziś zyskuje tylko 20 proc.
Udział najbogatszych 10 proc. w dochodzie narodowym zwiększył się z 20 proc. do 38 proc. Taką
samą tendencję widać we wszystkich krajach byłego bloku wschodniego, w tym Rosji. Jest to efekt
liberalizacji i prywatyzacji, które stawiały w uprzywilejowanej pozycji już posiadających środki
finansowe pozwalające na inwestycje.
Jak ogromne są różnice w udziale w krajowym majątku najbogatszego 1 proc. w stosunku do
biedniejszej połowy społeczeństwa? Według danych raportu, średni majątek przedstawiciela
biedniejszej części społeczeństwa waha się istotnie, bo od wartości ujemnych , od minus 7 tys. 280
zł do 167 tys. 440 zł, o tyle najbogatszy 1 proc. jest do siebie podobniejszy ze średnim majątkiem
od 3 mln 046 tys. 225 zł do 45 mln 000 tys. 865 zł.
Co oznacza majątek minus? Długi są wyższe niż posiadany majątek. W takiej sytuacji jest Polska –
biedniejsze 50 proc. społeczeństwa ma właśnie ujemny majątek netto, a więc długi przeważają nad
stanem posiadania. Z krajów wymienionych w raporcie tylko RPA miało niższą wartość majątku
biedniejszej połowy społeczeństwa.
World Inequality Lab, ośrodek badawczy zajmujący się zagadnieniami związanymi z globalnymi
nierównościami dochodów i majątku, w najnowszym raporcie 2022 r. wskazał trendy światowe, z
uwzględnieniem sytuacji w poszczególnych państwach. Aby zrozumieć lepiej wyniki raportu,
zdefiniujmy co autorzy uznają za majątek: jest to różnica pomiędzy aktywami, takimi jak:
oszczędności, papiery wartościowe, nieruchomości lub ziemia a pasywami jak: kredyty i pożyczki. W
raporcie majątek jest wyrażany w euro, tu dla wygody podajemy go w złotówkach.
Zgodnie z rankingiem to we Włoszech biedniejsze 50 proc. obywateli posiada większy majątek w
stosunku do innych państw. W Italii biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 167 tys. 440
zł majątku, co stanowi 10 proc. majątku wszystkich Włochów. Z kolei najbogatszy 1 proc. ma średnio
15 mln 181 tys. 075 zł majątku, co stanowi 18 proc. majątku wszystkich Włochów. Na tej skali Polska
zajmuje zupełnie inną pozycję – jest przedostatnia, wyprzedzając tylko RPA. Polska niestety ma
negatywny wynik – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio minus 3 tys. 185 zł majątku,
czyli długi są większe niż majątek. Ta część obywateli posiada -0,7 proc. majątku wszystkich
Polaków. Jednocześnie najbogatszy 1 proc. ma średnio 6 mln 812 tys. 715 zł majątku, co stanowi
30,3 proc. majątku wszystkich Polaków. Gorzej jest tylko w RPA, gdzie biedniejsze 50 proc. ludzi ma
średnio – 7 tys. 280 zł majątku, a więc i tu długi są większe niż majątek, jednocześnie posiadając -2,4
proc. majątku całego społeczeństwa RPA. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 8 mln 086 tys. 715 zł
majątku, co daje 55 proc. majątku wszystkich Południowoafrykańczyków.
Kilka innych państw:
Australia – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 126 tys. 490 zł majątku, posiadając 6,1
proc. majątku wszystkich Australijczyków. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 24 mln 657 tys. 815 zł
majątku, czyli 23,7 proc. majątku wszystkich Australijczyków.
Szwecja – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 104 tys. 650 zł majątku, czyli 5,8 proc.
majątku wszystkich Szwedów. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 24 mln 521 tys. 770 zł majątku, a więc
stanowi 27,3 proc. majątku wszystkich Szwedów.
Francja – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 101 tys. 465 zł majątku, co stanowi 4,9
proc. majątku wszystkich Francuzów. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 27 mln 877 tys. 395 zł majątku,
czyli 27 proc. majątku wszystkich Francuzów.
Japonia – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 95 tys. 095 zł majątku, czyli 5,8 proc.
majątku wszystkich Japończyków. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 20 mln 198 tys. 360 zł majątku, co
stanowi 24,5 proc. majątku wszystkich Japończyków.
Wielka Brytania – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 90 tys. 545 zł majątku co
stanowi 4,6 proc. majątku wszystkich Brytyjczyków. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 20 mln 744 tys.
360 zł majątku, czyli 21,3 proc. majątku wszystkich Brytyjczyków.
Chiny – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 50 tys. 050 zł majątku, czyli 6,4 proc.
majątku wszystkich Chińczyków. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 11 mln 926 tys. 915 zł majątku, co
stanowi 30,5 proc. majątku wszystkich Chińczyków.
Niemcy – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 49 tys. 595 zł majątku., czyli 3,4 proc.
majątku wszystkich Niemców. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 22 mln 082 tys. 060 zł majątku, a więc
29,7 proc. majątku wszystkich Niemców.
USA – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 38 tys. 675 zł majątku, co stanowi 1,5 proc.
majątku wszystkich Amerykanów. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 45 mln 000 tys. 865 zł majątku,
czyli 34,9 proc. majątku wszystkich Amerykanów.
Indie – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 19 tys. 110 zł majątku, co stanowi 5,9
proc. majątku wszystkich Hindusów. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 5 mln 375 tys. 370 zł majątku, co
daje 33 proc. majątku wszystkich mieszkańców Indii.
Rosja – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 15 tys. 015 zł majątku, co stanowi 3,1
proc. majątku wszystkich Rosjan. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 11 mln 429 tys. 600 zł majątku, czyli
47,7 proc. majątku wszystkich Rosjan.
Nigeria – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio 13 tys. 650 zł majątku, co stanowi 5,7
proc. majątku wszystkich Nigeryjczyków. Najbogatszy 1 proc. ma średnio 3 mln 046 tys. 225 zł
majątku, czyli 25,2 proc. majątku wszystkich Nigeryjczyków.
Przykłady państw, w których podobnie jak w Polsce 50 procent społeczeństwa posiada więcej długów
niż zasobów:
Meksyk – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio – 910 zł majątku, a więc długi są
większe niż majątek, co daje -0,2 proc. majątku wszystkich Meksykanów. Z kolei najbogatszy 1 proc.
ma średnio 13 mln 241 tys. 865 zł majątku, co stanowi 46,9 proc. majątku wszystkich Meksykanów.
Brazylia – biedniejsze 50 proc. społeczeństwa posiada średnio – 1 tys. 365 zł majątku, tu też długi są
większe niż majątek, stanowiąc -0,4 proc. majątku wszystkich Brazylijczyków. Najbogatszy 1% proc.
ma średnio 8 mln 165 tys. 245 zł majątku, co daje 48,9 proc. majątku wszystkich Brazylijczyków.
Polska pod tym względem ma powodów do dumy, ponad 30 procent majątku wszystkich Polaków
jest w rękach 1 procenta obywateli, podczas gdy 50 procent naszych rodaków ma na minusie 3 tys.
185 zł jako swój majątek. Ostatnie trzydzieści lat spowodowało bardzo poważne rozwarstwienie,
które pokazuje jak daleko nam pod tym względem do wysoko rozwiniętych państw. Polityka
liberalizacji i prywatyzacji niewielkiej grupie pozwoliła na zdobycie fortun, jednocześnie połowie
społeczeństwa nie udało się uniknąć długów. Jedną z przyczyn może być chęć lepszego życia,
zaciąganie kredytów na zakup tak nieruchomości jak i dóbr konsumpcyjnych, co przy
zawirowaniach ekonomicznych spowodowanych np. chorobą czy utratą pracy może prowadzić w
prostej linii do wpadnięcia w spiralę zadłużenia.
Korespondencja Ewa Trzcińska, ekspert biznesowy, doświadczony organizator eventów biznesowych i targowych, tłumaczka języka włoskiego. Kontakt [email protected]
