Stateczny takt poloneza towarzyszył przez wieki wydarzeniom narodowym, współcześnie znają go wszyscy, którzy brali udział w studniówkach, można nawet powiedzieć, że umieją go tańczyć wszyscy Polacy. Jako nasze dobro narodowe trafił właśnie na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.
Historia poloneza sięga XVI wieku, chociaż wielu badaczy sugeruje, że jego korzenie mogą być nawet starosłowiańskie. Nazywano go „chodzonym”, bo tancerze w tempie umiarkowanym idą w tańcu krokiem dostojnym w korowodzie par po liniach krętych i prostych prowadzonym przez parę prowadzącą. Obok krakowiaka, mazura, oberka i kujawiaka jest najbardziej znanym polskim tańcem narodowym. Ma wymiar symboliczny, łączący uczestników ponad podziałami. W swojej historii taniec ten wiele zawdzięcza Janowi Sebastianowi Bachowi, dla którego muzyczny motyw poloneza był ściśle związany z polskim tronem. W Polsce powszechnie wykonywany był od drugiej połowy XVIII wieku, kiedy ukazały się pierwsze zbiory nutowe zawierające jego takty. Jak motyw muzyczny wykorzystywali je liczni kompozytorzy światowej klasy, m. Ludwig van Beethoven czy Fryderyk Chopin, któremu zawdzięczamy wirtuozerskie wykonania Poloneza As-dur op. 53 i Poloneza-fantazji As-dur op. 61. Polonezy tworzył także Henryk Wieniawski.
.
.
Polonez doczekał się także wielu opisów literackich, z których najbardziej znany jest ten pochodzący z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Powszechnie znaną i wykorzystywaną obecnie wersję znany właśnie z adaptacji filmowej naszej epopei narodowej stworzoną do filmy Andrzeja Wajdy przez Wojciecha Kilara. Wersja ta wyparła w ostatnich latach polonez Ogińskiego tańczony obowiązkowo na studniówkach jeszcze 15 lat temu.
„To wielki dzień dla polskiej kultury i tradycji – nasz narodowy sukces. Polonez to kod genetyczny, kod kulturowy naszego narodu – mówiła po otrzymaniu decyzji o wpisie poloneza na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO minister kultury i dziedzictwa narodowego Dominika Chorosińska.
Polonez dołączył do innych pięciu polskich tradycji wpisanych na listę – szopek krakowskich (2018 r.), kultury bartniczej (2020 r.), sokolnictwa (2021 r.), zwyczaju przygotowywania dywanów kwiatowych w czasie procesji Bożego Ciała (2021 r.) oraz flisactwa (2022 r.). By zgłosić daną tradycję do światowego rejestru, powinna najpierw znaleźć się na liście danego kraju. Polonez trafił na nią w 2015 roku. Prace nad wnioskiem do UNESCO trwały dwa lata i zostały ukończone w 2022 roku.
Lista Reprezentatywna Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości (ang. Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity) ma chronić zjawiska kulturowe przekazywane z pokolenia na pokolenie, w tym przekazy ustne, tradycje muzyczne, obchody świąteczne, wiedzę o przyrodzie, umiejętności rzemieślnicze i inne. Według danych z 2020 roku na liście znajdowało się 584 zjawisk kultury i tradycji ze 131 krajów.
Jolanta Pawnik, dziennikarka i content menedżerka, autorka książek genealogicznych. Interesuje się historią, w swoich tekstach chciałaby przywrócić pamięć o ludziach, którzy tworzyli polską naukę i kulturę.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2023 r.
*Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Źródło DlaPolonii.pl
